ایران زیبای من..

کلیسای ارمنی — شمال غرب ایران 

کلبه در شمال ایران

ایذه — جنوب غربی ایران

پلی درگیلان — در شمال ایران

کاخ ارم — شیراز

دریاچه ارومیه — شمال غرب ایران

شب زمستانی در اصفهان

کاخ مرمر — تهران

کلیسای وانک — اصفهان ، ایران

موزه هنرهای زیبا — تهران ، ایران

باغ شاهزاده – ماهان — کرمان

آبشاری در نزدیکی شیراز — ایران

چهل ستون — اصفهان

 
عالی قاپو — اصفهان ، ایران

لاهیجان — استان گیلان ، ایران

اسالم — خلخال — ایران شمالی

نیاسر — اصفهان ، ایران

 
عمارتی در مازندران — شمال ایران

باغ گلابی — شیراز

پارک پرندگان در اصفهان

دریاچه ای در استان گیلان در شمال ایران

دریاچه لتیان در نزدیکی تهران

آبشار مارگون

حومه شیراز — ایران

رامسر — شمال ایران

روستای رودبارک — شمال ایران

پل سفید — اهواز ، جنوب غربی ایران

خیابان چهار باغ — اصفهان

 به نقل از سالی جون

 

منبع : مجله سرگرمی کمیاب 

«پالنگان» روستایی در هزار توی تاریخ + عکس

 

فارس گزارش می‌دهد

«پالنگان» روستایی در هزار توی تاریخ + عکس

روستای تاریخی پالنگان با چشم‌اندازی زیبا و خانه‌هایی پلکانی در دو طرف رودخانه‌ای قرار گرفته است که برای گردشگران خاطره خوشی را رقم می‌زند.

به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، روستای پالنگان رمان نانوشته و سرزمین ناشناخته‌ای است که برمی‌گردد به دل تاریخ. به زمان شاهان سامانی و صفویه، خاندان کلهر و اردلان‌ها، روزهایی که به تاریخ پیوسته اما آثار آن هرچند کم رنگ، اما هنوز انسان را به خود پیوند می‌دهد.

اینجا نه مانند شمال نامدار است و نه مثل پایتخت پر اتفاق. ساده و صمیمی به رنگ مردمان بی‌پیرایه‌اش و همین دلیل خوبی برای سفر کردن و رفتن به دل مردمانش است.

روستای پالنگان در دهستان ژاوه‌رود، غرب کامیاران در دره تنگی‌ور در استان کردستان است. این روستا به گواه اهل فن قدمتی به درازی قبل از اسلام دارد. روستایی پلکانی که تا کنون چندین بار ویران شده و بار دیگر بنا شده است.

روستای فعلی با بیش از یک‌هزار نفر جمعیت در 2 کیلومتری پالنگان قدیم بنا شده و بیش از 500 سال قدمت دارد.

این روستا یکی از هفت روستای گردشگری استان کردستان است و چشمه‌ها و آبشارهای زیبا و دیدنیش به تنهایی می‌تواند بهانه‌ای برای سفر کردن به این دیار ناشناخته باشد.

روستایی با معماری ویژه پله‌کانی که همانند دیگر روستاهای پله‌کانی ایران مانند ماسوله، زنوزق و گایکان چشم‌انداز منحصر به فردی دارد.

ساکنین برای وجه تسمیه نام روستای پانگان دو معنی قائلند. نخست پالنگان در ابتدا پلنگان بوده به معنی زیستگاه پلنگ و دیگر آن که پال در زبان کردی و محلی به معنی تکیه دادن است.

قلعه پالنگان محل سکونت امرای کلهر

قلعه پالنگان از جمله آثار تاریخی و دیدنی این روستای تاریخی است که در فاصله 800 متری جنوب شرقی دره تنگی‌ور و در محل چشمه‌های پرآب قرار گرفته و هنوز آثار و بقایای اتاق‌ها، آتشکده‌ها و پل‌های قدیمی آن پابرجاست.

آثار و یادمان‌های برجای مانده از این قلعه شامل یک لنگه دروازه از یک تخته سنگ بزرگ و پل‌های ساخته شده بر روی رودخانه قدمت تاریخی پالنگان را به خوبی بیان می‌کند.

چنانچه در تحفه ناصری آمده است: "این قلعه مدت‌ها محل سکونت امرای کلهر بوده است که بعدها خاندان مشهور اردلان آن را جزو قلمرو و متصرفات خود قرار داد و بر استحکامات آن افزوده و بناهای رفیع از مسجد و دکان‌ها و غیره بر آن می افزایند".

از چگونگی و تاریخ ساخت قلعه پالنگان اطلاعی در دست نیست اما وجود آن قبل از حکمرانی، اردلان‌ها و حتی امرای کلهر مسلم است. در دوران حکومت اردلان‌ها بر کردستان چند قلعه موجود بوده است که در فصلی خاص مورد استفاده حکام وقت قرار گرفته‌اند، قلعه پالنگان در بهار میهماندار حکومتیان بوده است.

بر اساس شواهد این قلعه از زمان خسروخان اردلان در 594 هجری شمسی به تصرف خاندان اردلان درآمده و در سال 1066 هجری شمسی پس از حدود 472 سال میهمان‌داری حکام اردلان ویران می‌شود.

رودخانه تنگی‌ور

رودخانه خروشان تنگی‌ور که بخش اعظم آب خود را از چشمه‌ها که در فاصله 700 تا 800 متری جنوب شرقی آبادی قرار دارند تأمین می‌کند از میان آبادی می‌گذرد آن را به دو قسمت تقسیم کرده است. آب گوارا و خوش طعم این رودخانه بعد از گذر از آبادی در حدود 120 متری غرب پالنگان به رودخانه پرآب سیروان می‌پیوندد.

به واسطه خصوصیات آب رودخانه تنگی‌ور و این چشمه‌ها، بزرگ‌ترین مجتمع‌های پرورش ماهی در کنار این روستا ساخته شده است که بیشتر گردشگران را به سمت خود جذب می‌کند.

بافت سنتی پالنگان چشم‌انداز زیبایی دارد به گونه‌ای که رودخانه تنگی‌ور روستا را به دو قسمت تقسیم کرده است. خانه‌های پلکانی به صورت خشک‌چین الگو گرفته از دیگر روستاهای پلکانی کردستان در منطقه اورامانات بنا شده است.

مردمان این روستا بهار و تابستان را در «هوار» سپری می‌کنند. در هوار مردمان روستا به دامداری و کشاورزی مشغول می‌شوند تا اینکه آذوقه یک سال زندگی را تامین نمایند.

=============

گزارش از: شیرین مرادی

=============

انتهای پیام/79002/ی40

منبع : خبرگزاری فارس

سفری تابستانی به گوهر درخشان تاریخ و طبیعت

 

بهشهر یکی از زیباترین شهرستان‌های استان مازندران است که از شمال به خلیج میانکاله، از شرق به شهرستان گلوگاه، از جنوب به دامنه‌های البرز و شهرستان دامغان و از غرب به شهرستان نکا محدود می‌شود.‏

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، بهشهر دارای سه شهر به نام‌های بهشهر، خلیل شهر و رستمکلا و دو بخش شامل بخش مرکزی با دو دهستان میانکاله و کوهستان و بخش یانه سر با دو دهستان شهدا و عشرستاق است. بهشهر در منطقه‌ای زیبا با آثار متعدد تاریخی، مذهبی و طبیعی واقع است.

نزدیکترین شهرستان به آن نکا است که در فاصله ۲۰ کیلومتری قرار دارد و فاصله آن تا تهران ۳۲۶ کیلومتر است.‏کاخ صفی‌آباد، کاخ و سد عباس‌آباد، عمارت چهلستون و باغ صفویِ باغشاه (پارک ملت) و کاخ چشمه عمارت از معروفترین و دیدنی‌ترین آثار تاریخی و طبیعی این شهرستان به شمار می‌آید.هرچند نباید از سایت موزه شهر باستانی هفت هزار ساله گوهر تپه و دو غار هوتو و کمربند (پیش از تاریخ، دوره میان سنگی) غافل شد.‏

شبه جزیره میانکاله یکی از معروفترین و زیباترین تالاب‌های حفاظت شده جهان است که سالانه میزبان صدها هزار پرنده مهاجر از سراسر جهان بویژه سیبری است.‏

‏ آبشارهای سنگ نو، سمبی یخکش، اسبه او و دُ مدُ می ‌نیز از زیباترین و باشکوهترین آبشارهای طبیعی این منطقه است.‏

وجود بقاع متبرکه و تاریخی امامزادگان نیز نورانیت و صفای ویژه‌ای به این منطقه بخشیده است.‏‏ سفید چاه، یکی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های مسلمانان در ایران در جوار بقعه امامزاده عبدالله (ع) و ضریح چوبی هشتصد ساله آن، یکی از جاذبه‌های تاریخی این منطقه به شمار می‌آید.‏

‏* جزیره میانکاله

پناهگاه حیات وحش میانکاله در ۴۵ کیلومتری از مرکز شهرستان بهشهر قرار دارد.میانکاله نخستین تالاب بین‌المللی ثبت شده در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر است که با بیش از ۱۰۰ هزار هکتار مساحت، یکی از زیستگاه‌های مهم و با ارزش پرندگان آبی و خشکزی به شمار می‌آید.‏

‏ این تالاب زیستگاه بیش از ۴۰ گونه پرنده است و هر سال نیز بیش از نیم میلیون قطعه پرنده مهاجر از جمله انواع مرغابی، فلامینگو، پلیکان پاخاکستری، قو، انواع اردک، لک‌لک، درنای خاکستری و عقاب دریایی در این تالاب زمستان‌گذرانی می‌کنند.‏

پرندگان بومی منطقه شامل قرقاول، دراج، کبک، تیهو، زنگوله بال، چاخ لق، کبوترصحرایی بالابان، شاهین و بحری است.‏این تالاب که رویشگاه و زیستگاه تعداد بی‌شماری از گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر است، سال ۱۳۵۵ به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست سپهر به کمیته برنامه «انسان و کره» یونسکو معرفی شد.

تالاب میانکاله به عنوان محل زاد و ولد و پرورش ماهیان گونه‌های مختلف چون کپور، انواع کفال، کلمه، سفید، ماش و کاراس نیز مورد توجه است.‏جانوران این منطقه شامل مرال، یوزپلنگ، گربه جنگلی، شغال، گراز، روباه، خرگوش، جوجه تیغی، انواع خفاش و جوندگان کوچک است.

* سد و کاخ عباس‌آباد‏

سد و کاخ عباس‌آباد به دستور شاه عباس اول در ۹ کیلومتری جنوب شرق بهشهر بین جنگل‌های کوه جهان مورا و پیرامون دریاچه طبیعی به صورت پلکانی و مطبق در سه سطح ساخته شد. ‏این مجموعه از جنوب به روستاهای فرادست ییلاقی بخش هزار جریب، از شرق به جاده روستاهای پاسند – هزار جریب، از غرب به زمین‌های کشاورزی و ازشمال به روستای علی تپه محدود می‌شود.

راه دسترسی به سد و کاخ عباس آباد جاده‌ای آسفالته است که از جاده اصلی بهشهر – گرگان منشعب شده و بعد از عبور از روستای التپه به محوطه این مجموعه منتهی می‌شود.

این مجموعه شامل سد، بنای مرکز مخزن سد، حمام، باغ، محوطه گلباغ (ایستگاه توزیع آب)، محور آبرسانی به طول ۶۰۰ متر، دو برج آجری به فاصله ۱۸۶ متری از باغ و همچنین با فاصله ۱۵۶ متری از یکدیگر است که احتمالاً به سال ۱۰۲۰ تا ۱۰۲۱ هـ. ق ساخته شده است.‏

دریاچه مجموعه وسعتی بالغ بر ۱۰ هکتار دارد و عمارتی در مرکز آن است که در زمان آبگیری دریاچه، عمارت با ارتفاع ۱۸ متر به زیر آب می‎رود و فقط سقف آن همراه با درختچه‌ها نمایان است.

* سایت موزه گوهر تپه ‏

سایت موزه گوهر تپه واقع در منطقه رستمکلای بهشهر بر روی تپه‌ای به همین نام واقع است. همانطور که از نام آن پیداست، این موزه بر روی یک بستر باستانی قرار گرفته که محل کاوش و حفاری‌های باستان‌شناسی است.این سایت موزه شواهدی از استقرار انسان عصر آهن را در خود جای داده است که در نوع خود یکی از منحصربفردترین سایت موزه‌های کشور به شمار می‌آید.

* قبرستان سفید چاه

یکی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های مسلمانان در ایران؛ قبرستانی هزار و دویست ساله با نقش‌های عجیب روی سنگ‌های قبور در روستای «سفیدچاه» است. قبر ملک بادله حاکم شمال نیزدر این گورستان قرار دارد.‏

امامزادگان ابراهیم(ع)، منصور(ع) و عبدالرحمن(ع) سه فرزند امام موسی بن جعفر(ع) و چند تن از سادات مرعشی که روزگاری در آمل حکومت می‌کردند، در سفیدچاه مدفونند.‏ضریح چوبی امامزاده که با گنبد نقره گونش در دل این دره زیبا می‌درخشد، بنا بر نوشته کنده‌کاری‌شده‌اش ۸۴۰ سال قدمت دارد.

* غارهای هوتو و کمربند

غارهای هوتو و کمربند مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان در روستای شهید آباد (تروجن) شهرستان بهشهر، واقع شده اند.‏غار هوتو ۲۳ فروردین سال ۱۳۴۶ با شماره ثبت ۷۴۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.‏

در غار هوتو آثار باستانی مهمی درباره زندگی انسان‌های اولیه یافت شده است.‏

‏ این غار در دامنه کوه البرز و رو به دریا و در ابتدای ورودی شهر بهشهر و در فاصله۵۰ متری جفت خود، غار کمربند قرار گرفته است.این غار و غار کمربند، باتوجه به کشف اسکلت انسان با قدمت ۷۰هزار سال معروفیت جهانی دارند.

مهمترین این کشفیات، اسکلت مادر شانزده ساله و نوزاد وی است.‏غار در حال حاضر دو مدخل در دو ارتفاع مختلف و یک سوراخ تهویه در سقف دارد‏.

‏ برابرکاوش‌های واندنبرگ، در این غار سنگ‌ریزه‌ها و اسکلت سه انسان کشف شد که ۵۰۰۰ الی ۷۰۰۰ سال قبل (در کتاب تاریخ مازندران باستان ق.م ذکر شده) در این منطقه زندگی می‌کردند.

آنچه در این مکان کشف شده، شامل آثاری از دوران یخچال، عهد آهن، نوسنگی، آغاز پارینه سنگی و اشیایی از سنگ چقماق مربوط به پارینه سنگی است.

* کاخ چشمه عمارت

در زمان صفویه بر روی چشمه‌ای واقع در این منطقه، عمارتی (کاخ) دو طبقه ساخته شده که هم اکنون طبقه همکف و جزیی از طبقه دوم آن باقیمانده است.‏

محوطه اطراف آن همچون باغشاه، پلکانی و سرسبز و با درختانی کهنسال و زیبا بوده است که این کاخ از بین رفته و فقط خرابه‌ای از آن باقیمانده و چندی است خرابه‌های کاخ از طرف اداره حفظ آثار باستانی و اداره کل میراث فرهنگی در دست مرمت است.این بنا که روزگاری آباد و مزین به نقاشی‌های رنگارنگ و کاشی‌های متنوع بود، مرداد سال ۱۳۵۲ با شماره ۹۴۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

* کاخ صفی‌آباد‏

‏ کاخ صفی آباد بالای کوهی مشرف به بهشهر قرار دارد. این کاخ از جمله آثارتاریخی و با شکوه دوره صفویه است که در دوران قاجار به علت بی توجهی به کلی ویران شد.

* عمارت و باغ صفوی باغشاه 

باغ مصفا و دلفریبی که امروزه محل شهرداری بهشهر است، به پارک ملت یا باغشاه معروف است. دراین باغ متعلق به دوره صفوی که پر از درختان سرو چند صد ساله و مملو از گل‌های زیبا است،باغ وحش کوچکی نیز قرار دارد. ‏

‏* منطقه ویژه اقتصادی امیرآباد
هر سال، همزمان با فرا رسیدن بهار طبیعت، بندر و منطقه ویژه اقتصادی امیرآباد میزبان شمار زیادی از مسافران می‌شود که با انگیزه استفاده از محیط زیست طبیعی منطقه و آشنایی با امور حمل و نقل دریایی و بازدید از بندر و چگونگی فعالیت‌های دریایی و بندری به این منطقه سفر می‌کنند.

* آستانه امامزاده قاسم(ع)
این امامزاده که از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) به شمار می‌آید در ۱۵ کیلومتری بهشهر واقع است. بنای این امامزاده تا کنون چندین بار مرمت و بازسازی شده و در مجاورت آن در زمینی به مساحت ۳۸۱۶ متر مربع زائرسرایی ساخته شده است که فعلاً زائران حضرت رضا (ع) در آن بیتوته می‌کنند. ‏

‏* بقعه امامزاده عبدالله سارو(ع)‏
بقعه این امامزاده در فاصله ۳ کیلومتری بهشهر و در مجاورت گورستان عمومی شهر در نزدیکی روستای سارو واقع است.‏

بنا مربوط به قرن نهم هجری است و گنبدی مخروطی شکل وضریحی چوبی دارد. که تاکنون چندین بار بازسازی شده است. ‏

‏* آبشار سنگ نو

آبشار سنگ نو یکی از زیباترین آبشارهای منطقه است که در دل کوه و جنگل قرار دارد و با راه‌های سخت‌گذر و چندین آبشار کوچک بین راهی به نوعی یکی از نمادهای شهر بهشهر است.‏

‏ * مجموعه عمارت افغان نژاد
این مجموعه که در روستای قره تپه قرار دارد و شامل سه عمارت و حمام است،از بناهای دوره قاجاریه به شمار می‌آید.

خانه احمد علی خان هزار جریبی ـ این خانه در روستای سرخ گریه از بخش یانه سر شهرستان بهشهر قرار دارد.

‏بنای آن آجری با پلان مستطیل شکل و سقف سفالپوش به شیوه معماری دوره قاجار و دارای دو ورودی در طرفین ساختمان است.‏

‏ * آتشکده قدیمی
این بنا در جنوب غرب روستای آسیابسر و در بالای کوهی کم ارتفاع قرار دارد، اگر چه هنوز کاملاً مشخص نیست که بنای مذکور همان آتشکده دوران تاریخی باشد، ولی با توجه به بقایای معماری و جزئیات آن می‌توان تا مطالعات کامل بنا نام آتشکده را بر آن اطلاق کرد. 

مصالح اصلی این بنا را سنگ و ساروج تشکیل می‌دهد. بخش ظاهری دیوارها با سنگ‌ها ی منظم هندسی چیده شده و داخل دیوارها با لاشه سنگ و خاک پر شده است.
احتمال آنکه بقایای به جا مانده متعلق به معماری مذهبی دوره تیموری باشد دور از ذهن نیست

* قلعه شاه نشین آسیا بسر 

قلعه شاه نشین در جنوب روستای آسیابسر و بر بالای ارتفاعات آن واقع است. 

برای رسیدن به قلعه باید از پنج خندق که درجهت شمالی و بخش‌هایی از غرب و شرق قلعه ساخته شده است، عبور کرد. این خندق‌ها در فاصله‌های متفاوت از یکدیگر قرار گرفته‌اند.

بخش‌هایی از دیواره قلعه حدود ۷۰ر۲ متر هنوز پا برجاست. با توجه به حفاری‌های غیر مجاز به آسانی نمی‌توان ورودی این قلعه را مشخص کرد ولی به احتمال قریب به یقین، ورودی قلعه در گوشه شمال‌غرب اثر قرار داشته است. 

دیواره جنوبی قلعه به ارتفاع ۷۰ر۲ متر باقی مانده که چهار ردیف سوراخ به اندازه‌های مختلف برای محافظت نگهبانان از قلعه در آن به چشم می‌خورد.‏
‏ آب قلعه شاه نشین بوسیله تنبوشه‌ها از چشمه موجود در ارتفاعات بخش جنوبی به قلعه هدایت می‌شد.

علاوه بر قلعه شاه نشین،دختر قلعه نیز در جنوب این روستا و در میان کوهستان البرز و در حاشیه شمالی رودخانه نکا قرار دارد. این قلعه دارای مجموعه بسیار زیبا و معماری شگرف است.

* بقعه امیر کمال الدین و امیر جمال الدین آسیا بسر

این بنا در مرکز روستای آسیا بسر و در غرب روستای کوهستان قرار دارد. 

بقعه با مصالح آجر و گچ و آهک ساخته شده است و در مرمت جدید گنبد پخ و نیم دایره بر بالای آن ایجاد کرده‌اند.

تزیینات خارجی بنا شامل تزیین آجری سینه کفتری و نیم دایره‌های طاسی شکل و تو رفتگی‌های مستطیل و مربع شکل است. ‏

در داخل بنا دو قبر وجود داشته که بنا بر روایت تاریخی مزار امیر کمال‌الدین و امیر جمال‌الدین بوده است. 

با توجه به معماری بنا،‌بقعه امیر کمال‌الدین یک برج آرامگاهی با گنبد هشت ترک متعلق به قرن نهم هجری قمری است.

قلعه پلنگان (دوره صفوی) در شمال بهشهر، بز پل (دوره صفوی) در جنوب شرق بهشهر، محله
قنبر آباد، توسکا چشمه در۴۳ کیلومتری مرکز شهر، سیکا پل (دوره صفوی)در شرق بهشهر،غار باستانی علی تپه (دوره پیش از تاریخ)در شمال غرب روستای ال تپه، مجموعه بناهای تاریخی شهریاری (دوره قاجار)، در جنوب بهشهر،بخش یانه سر، خانه قدیمی کاردلی (دوره قاجار)در رستمکلا،عمارت صیامی (دوره قاجار)،در روستای گرجی محله، مهربان رود رستمکلا، دختر قلعه روستای آسیابسر (دوران ساسانی)و جنگل پاسند از جمله دیگر آثار تاریخی وطبیعی بهشهر است.‏

منبع : باشگاه خبرنگاران

ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان، افتخاری دیگر برای گلستان

 

مدیرکل میراث فرهنگی گلستان خبر داد

ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان، افتخاری دیگر برای گلستان

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان گفت: ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان، افتخاری دیگر برای گلستان است.

به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان به نقل از روابط عمومی و امور فرهنگی کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان، قربان عباسی با اشاره به اهمیت ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان اظهار داشت: پس از گذشت چند ماه از ثبت جهانی گنبدقابوس، ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان با تاکیدات نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان و استاندار استان گلستان در دستور کار قرار گرفت.

وی همچنین به نقل قول نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان در خصوص ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان اشاره کرد و افزود: ایشان اعلام کردند گنبدقابوس مهم است ولی دیوار بزرگ گرگان مهمتر است.

عباسی ادامه داد: پس از پیگیری مستمر، دیوار بزرگ گرگان، به عنوان نامزد ثبت جهانی قرار گرفته و اکنون تهیه پرونده آن به جریان افتاده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان خاطرنشان کرد: این افتخاری است که توانستیم در یک سال هم گنبدقابوس را در فهرست جهانی ثبت و هم دیوار بزرگ گرگان را کاندیدای ثبت جهانی کنیم. 

وی اظهار امیدواری کرد همان طور که گنبدقابوس در کمترین زمان و بدون مخالفت در فهرست جهانی ثبت شد، امیدواریم با تکمیل پرونده دیوار بزرگ گرگان و مستندات لازم، نسبت به ثبت جهانی این اثر تاریخی اقدام شود.

معاون میراث فرهنگی این اداره کل نیز به روند اقدامات انجام شده در پروژه دیوار بزرگ گرگان اشاره کرد و افزود: پس از شناسایی و مستندسازی مسیر دیوار گرگان، این اثر با شماره 2345 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و با قرارگیری در فهرست پروژه‎های بزرگ سازمان میراث فرهنگی، پایگاه میراث فرهنگی دیوار بزرگ گرگان تشکیل و مطالعات باستان‎شناسی گسترده و مطالعات میان رشته‎ای آن آغاز شد.

حمید عمرانی‎رکاوندی ادامه داد: پس از آن دفتر پایگاه میراث فرهنگی دیوار بزرگ گرگان در خانه مفیدیان تاسیس و میله‎گذاری و نصب علائم هشداردهنده در حریم تاریخی این اثر انجام شد، همچنین مطالعات راهبردی و چشم‎انداز 20 ساله قلمرو دیوار بزرگ گرگان صورت پذیرفته و در روند مطالعات گسترده باستان‎شناختی نیز با دانشگاه ادینبورگ و دورهام کشور بریتانیا همکاری صورت گرفت.

مدیر پایگاه دیوار بزرگ گرگان اذعان داشت: مقالات فارسی و انگلیسی نیز در این راستا در نشریات تخصصی داخلی و خارجی چاپ شده و مطالعات باستان‎شناسی زیر آب در خلیج گرگان و دریای خزر طی دو مرحله انجام شده است.

عمرانی‎رکاوندی ادامه داد: نقشه Gps و Gis مسیر دیوار بزرگ گرگان تهیه شده و کتاب دیوار بزرگ گرگان با عنوان قدرت امپراطوری ایران در دوران باستان (دیوار بزرگ گرگان و چشم‎انداز مرزی ایران در دوره ساسانی) به زبان انگلیسی و خلاصه فارسی به زودی چاپ و منتشر خواهد شد.

وی همچنین به تکمیل و ارسال فرم نامزدی ثبت در فهرست میراث جهانی به زبان فارسی و انگلیسی اشاره کرد و افزود: درخواست اعتبار تهیه پرونده ثبت میراث جهانی از ردیف اعتبارات ملی و استانی در دست اقدام است و نخستین جلسه هم‎اندیشی روند ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان با حضور مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی به ریاست استاندار استان گلستان تشکیل شده است.

این مقام مسئول یادآور شد: دیوار بزرگ گرگان، دیواری است در سراسر شمال استان گلستان و این دیوار با نام‌های سد اسکندر، سد پیروز، سد انوشیروان، قزل‌آلان و مار سرخ شناخته می‎شود.

این دیوار از شرق دریای خزر شروع شده و پس از عبور از ضلع شمالی گرگانرود و دشت‌های وسیع شهرستان‌های ترکمن، آق‎قلا، گنبدکاووس و کلاله (ترکمن صحرا) به کوه‎های پیشکمر ختم می‎شود، سپس با وقفه‎ای در حدود سه کیلومتر به سبب بهره‎گیری از موانع طبیعی نسبتاً مرتفع سلسله ارتفاعات معروف به عرب داغ (از رشته‌کوه‎های منفرد و متصل به کوه‎های البرز شرقی)، دیوار مجدداً از پای صخره‎های دامنه جنوبی رشته‌کوه عرب داغ و دره معروف به خوجه طوق به سمت تنگه معروف به قره‎دیب که گرگانرود نیز از میان آن جریان دارد کشیده شده و پس از بالا رفتن از دامنه کم ارتفاع کوه معروف به نقد علی با شیب ملایم از سمت شرق پایین آمده و با چرخش 90 درجه‎ای به سمت جنوب در امتداد حاشیه‎های ضلع جنوبی گرگانرود به سمت شرق و روستاهای چترکروک، یساقلیق، عزیزآباد پایین امتداد یافته و از ضلع شرق مصلای روستای عزیزآباد و با چرخش گرگانرود به سمت جنوب و سرچشمه‎های پر آب رشته‌کوه‎های البرز شرقی از ضلع غرب حاشیه‎های گرگان‌رود و روستای قره‎یسر و صخره‎های آهکی معروف به گرگر به سمت جنوب و روستای گرگاندوز پیش رفته و با گردش به سمت شرق از شمال روستای گرگاندوز در امتداد ضلع جنوبی یکی از سرچشمه‎های پر آب گرگانرود و منتهی به چشمه زاو نرسیده به روستای زاو پایین با چرخش 90 درجه‎ای به سمت جنوب تغییر مسیر داده و از لبه‎های ضلع غرب دره عمیق و روستای زاو پایین و جنگل‎های نسبتاً انبوه و شیبدار در پای صخره‎های بیلی کوه در محدوده‌ پارک ملی گلستان ختم می‎شود. هنوز دانش ما از ابتدا و انتهای دیوار کامل نیست و نیازمند بررسی‎های باستان‎شناسی و تحقیق بیشتر است.

در مدارک مکتوب تاریخی، احداث سازه‎های دفاعی در قلمرو ایران باستان دارای سابقه دیرینه بوده و تا آنجا که در حوزه دریای خزر از چندین دیوار با نام‎های دربند قفقاز، دربند خزران، باب‌الابواب، دربند چول، در بند گرگان نام برده شده است که از این میان دیوار گرگان به عنوان طویل‎ترین اثر معماری ایران از اهمیت خاصی برخودار است.

عده‎ای ساخت دیوار گرگان را به هخامنشیان و برخی نیز به اسکندر مقدونی (330 پیش از میلاد) نسبت می‎دهند، اما آنچه مسلم است این‌که دیوار در زمان لشکرکشی اسکندر مقدونی به ایران، هنوز ساخته نشده بود.

تعدادی از مورخان معتقدند که دیوار گرگان، به عنوان طولانی‌ترین مانع باستانی، همزمان با دیوار بزرگ چین و به تبعیت از آن در برابر یورش بیابانگردان واحه‎های آسیای مرکزی و نواحی بیابانی آنسوی جیحون احداث شده است.

اما شواهد تاریخی نشان می‎دهد که دیوار چین در زمان امپراتور «شی هوانگ‌تی» (246 – 204 پیش از میلاد) ساخته شده است که از لحاظ زمانی و دوره‌ تاریخی با حضور اشکانیان در ایران مطابقت دارد.

توضیح اینکه دیوار بزرگ فعلی چین، برخلاف باور عامه، مربوط به قرن سوم پیش از میلاد نیست، بلکه در اوایل قرون وسطی بازسازی و با مصالح مقاوم‌تر احیا شد، در حالی که دیوار قدیمی چین با مصالح خاک و سنگ و چوب درخت گز، با ساختاری بسیار ساده و کم دوام احداث شده بود که به جهت اهمیت موضوع، مجدداً بازسازی شد.

از طرفی دیگر، برخی مورخان، دیوار را مربوط به دوره ساسانی و یزدگرد، پسر بهرام گور ساسانی ( 459 - 438 میلادی) را بنیان‌گذار ساخت دیوار و شاه پیروز ساسانی (483 - 459 میلادی) را ادامه‌دهنده‌ راه او می‌دانند. بعضی نیز خسرو انوشیروان ساسانی (579 - 531 میلادی) را به عنوان بانی و تمام‎کننده ساخت یا دوباره‎سازی دیوار معرفی می‎کنند، حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه نیز به ساخت دیوار و ضرورت آن اشاره داشته است.

در بین دیوارهای دفاعی به جا مانده از سلسله‎های مختلف تاریخی در جهان بعد از دیوار بزرگ چین (کمتر از 6 هزار کیلومتر) و دیوار لیمز در آلمان (548 کیلومتر) دیوار بزرگ گرگان (200 کیلومتر) به عنوان سومین دیوار بزرگ از دو همتای مشهور بریتانیایی خود، دیوار هادرین در انگلیس (160 کیلومتر) و دیوار آنتونی در اسکاتلند (63 کیلومتر) طویل‌تر و به حد کافی عریض بوده و دارای گذرگاه و موانع مستحکم‎تری نسبت به سایر دیوارهای مشابه و مانع عظیم خطی برای یک ارتش قدرتمند و بزرگ است.

با توجه به اهمیت و ارزشمندی دیوار و تأسیسات مجاور آن، این اثر فرهنگی در تابستان 1378، با شماره 2345، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید علت نام‌گذاری دیوار به نام «دیوار بزرگ گرگان»، بیشتر بر پایه اسناد و مدارک موجود و اهمیت ایالت هیرکانیا یا گرگان و دشت، در سیر تحولات تاریخی سرزمین پهناور ایران بوده است.

انتهای پیام/2307/ر/ف4004

منبع : خبرگزاری فارس