ایران زمین
دیدنیها وزیباییهای ایران . همه جای ایران زیباست ، دوام زیبایی درحفظ ونگهداریست. نه درتخریب دستکاریایران زمین
دیدنیها وزیباییهای ایران . همه جای ایران زیباست ، دوام زیبایی درحفظ ونگهداریست. نه درتخریب دستکاریفرش ترکمن میراث معنوی تراکمه استان گلستان
حاشیه جنوب‌شرقی دریای خزر مرکز زندگی ایلات ترکمن است که همواره مشغول کشاورزی و پرورش اسب بوده و قالی‌بافی یکی از پیشه‌های مورد علاقه آن‌هاست.
به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان، ترکمن‌ها، قبل از اینکه چادرهای خود را که به زبان محلی به آن «اوبه» می‌گویند، با قالی بپوشانند، از پاپونچا که زیراندازی از جنس نمد یا حصیر است بهره می‌گرفتند اما بعد از آن که در قالی بافی مهارت کافی پیدا کردند و سطح تولیدشان بالا رفت، در پوشاندن یورت‌ها یا چادرهای خود از قالی استفاده کردند.
ترکمن‌ها از سه طایفه بزرگ: گوگلانها، تِکّه‌ها و یموت‌ها تشکیل شده‌اند.
قالی‌های ترکمن را سه قبیله معروف آتابای و جعفربای و تکه میبافند که آتابای و جعفربای از طایفه یموت و تکه از نوادگان تراکمه آن سوی خزر هستند.
ترکمن‌ها پشم مورد نیاز قالی‌بافی را از گوسفندان خود به دست می‌آورند و پس از مراحل ریسندگی و رنگ‌آمیزی، آن را روی دستگاه «قوراماً» (نوعی دستگاه افقی ساده که مخصوص ایلات و عشایر است) چِّله‌کشی می‌کنند.
بیشتر قالیچه‌های ترکمن رنگ قرمز دارند و دلیل آن استفاده از قرمزدانه و روناس است. «کوچمه» یا «جل اسب» که در مواقع استراحت حیوان و برای خشک کردن عرق آن به کار می‌رود، از جنس نمد بافته می‌شود. «کوچمه» برای پوشانیدن چادرها و مفروش کردن کف چادرها نیز استفاده می‌شود.
طرح‌هایی که ترکمن‌ها در بافتههایشان به کار می‌برند، بیشتر شکسته، هندسی و شبیه طرح‌های بخارایی است که اصطلاحا به آن آخال می‌گویند.
زمینه این نوع قالی‌ها مزین به کتیبه‌ها و یا قاب‌های لوزی‌شکل است که به کمک خطوط متقاطع به هم ارتباط یافته‌اند.
نقوش اصلی دستباف‌های ترکمن‌ها «گل» یا «تمغا» یعنی «برکه آب» است و اصطلاحا به گل‌های لوزی شکل یا هشت ضلعی اطلاق می‌شود.
مهم‌ترین این نقوش و گل‌هایی که در بافته‌های ترکمن مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از: ماری‌گل، ناب‌گل، قفسه‌گل، درناق‌گل، تکه‌گل، انسی، قزل‌ایاق، تونیک‌گل، قوش‌گل، آوغان‌گل، تاج‌خروز، پنجاراگل، آق‌نقش، گل‌پنجه، ارساری‌گل، دالی، بشیر و...
* ضرورت برگزاری مراسم ثبت فرش ترکمن
از آن‌جا که استان گلستان به عنوان ایران کوچک دارای ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسیار چشمگیر در زمینه‌های مختلف گردشگری از جمله آثار متعدد میراث مادی و معنوی است لذا بدین جهت، شورای ثبت آثار استان گلستان در معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این استان در سال 1389 دست به کار شد و پرونده ثبت فرش ترکمن را تکمیل و برای ثبت در شورای ثبت سازمان مرکزی ارسال کرد که خوشبختانه مورد پذیرش قرار گرفت و در سال 1390 به شماره 234 در فهرست آثار ملی ایران و به عنوان نخستین میراث معنوی استان گلستان ثبت شد.
با توجه به اهمیت این مسئله ـ هم به علت ثبت نخستین میراث معنوی استان و اهمیت جهانی فرش ترکمن ـ این اداره کل برای رونمایی از ثبت ملی فرش ترکمن در شهرستان گنبدکاووس به عنوان قطب فرش ترکمن در کشور، مراسم باشکوهی برگزار کرد.
برگزاری مراسم مذکور دارای چند مزیت و شاخصه بوده است:
1- شهرستان گنبدکاووس به عنوان دومین شهرستان استان گلستان و بزرگترین شهرستان ترکمننشین این استان از اهمیت خاص سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... برخوردار است لذا برگزاری مراسم مذکور در این شهرستان، نور امید و انگیزه بیشتری را در دل ساکنان شهرستان به ویژه خانوادههای ترکمنی ساکن گنبدکاووس افزود و از سوی دیگر موجب رونق بیش از پیش اقتصاد فرش ترکمن شد.
2- با عنایت حضور مذاهب شیعه و اهل سنت در استان گلستان برگزاری مراسم فوق به عنوان یکی از دستاوردهای استان در عرصه ملی از سوی نظام مقدس جمهوری اسلامی توانست زمینه‌های تحکیم حداکثری وحدت شیعه و سنی را فراهم کند و از سوی دیگر اقوام مختلف ساکن در استان بیش از گذشته به مصادیق عملی وحدت و یکپارچگی روی آورند.
3- قالی ایرانی در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده است لذا فرش ترکمن به علت اهمیت آن به لحاظ هنری و صنایع دستی و جایگاه ویژه آن در میان ترکمن‌ها می‌تواند در ردیف فرش‌های منطقه‌ای به ثبت جهانی برسد.
5- همچنین با توجه به گستردگی جغرافیایی فرش ترکمن در کشورهای ایران، ترکمنستان، قزاقستان و ترکیه برای ثبت جهانی می‌توان از کمک کشورهای فوق نیز بهره برد.
انتهای پیام/2307/صا30/چ3000
- See more at: http://farsnews.com/newstext.php?nn=13921123000793#sthash.9xo9c7Zk.dpuf
منبع : خبرگزاری فارس
