
"تمندان"؛ تمدنی کوچک در دل سنگ
از روزی که بشر پا به این کره خاکی گذاشته و زندگی را به صورت ابتدایی شروع کرد و تاکنون شاید در اوج پیشرفت و ترقی دارد، سنگ به صورتهای گوناگون همراه و در خدمت بشر بوده و هست.
روزی برای انسان اولیه بعد از آب و غذا سنگ به عنوان جسمی سخت گاهی برای دفاع به عنوان سلاح و زمانی به عنوان پناهگاه و یا ابزاری مناسب برای ساخت سر پناه بکار میرفت و شاید گاهی هم به عنوان یک وسیله تزئینی و همین طورکه انسان این موجود متفکر و باهوش جلوتر رفت، استفاده از سنگ نیز متنوع و بیشتر میشد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه سیستان و بلوچستان، انسان گاهی از روی نادانی از سنگ بت تراشیده و پرستیده و گاهی از روی دانایی از سنگ به عنوان ثبت تاریخ خود بهره جست و با ترسیم نقاشیها و سنگ نگاره هایی بر دیوار غارها و تخته سنگها سنگ را دفتر، ثبت خاطرات زندگیاش کرد و بعد از اینکه با استخراج فلز از دل سنگ در زندگی خویش انقلابی بزرگ ایجاد کرد، با اختراع خط و نوشتار ثبت تاریخ خویش را در سنگ آسانتر و بهتر نمود.
اینها را گفتیم که از تفتان، این بزرگترین و زیباترین گنجینه و اثر طبیعی سنگی در استان سیستان و بلوچستان بگوییم و سرگذشت مردمی از تبار آریا را که به عنوان انسانهای باهوش و بافرهنگ تفتان را به عنوان محل زندگی خویش در زمانهای بسیار دور انتخاب کردند و همه زندگی آنها با سنگ گره خورده بود، اما تاکنون کسی به صورت علمی در مورد تاریخ اسکان بشر در این نقطه کنکاشی نکرده، ولی آنچه مسلم است این است که تفتان بخاطر موقعیت مناسب خود یکی از اولین مکانهای سکونت انسان به صورت دائم بوده است.
به گزارشایسنا، منطقه سیستان و بلوچستان، دامنه تفتان جنوبی روستای تمندان که تغییر یافته همان کلمه تمدن است، یکی از بزرگترین گنجینههای سنگی (سنگ نگارههای باستانی، سنگ نوشتههای قلعههای سنگی و سنگرها و اتاقهای کنده شده در دل صخره) است.
وقتی که از جاده تمندان بالا میرویم در دشت وسیعی در دو طرف جاده دیوارهای سنگی در چندین کیلومتر مربع جلب توجه میکند که چگونه زمینها را تسطیح و با ایجاد دیوارهای سنگی بندهای بزرگی ایجاد کرده و احتمالا با هدایت آبرفتهای فصلی و انتقال خاک حاصلخیز یکی از بهترین زمینهای کشاورزی در سطح وسیع را در دو طرف رودخانه بوجود آوردهاند.
کمی بالاتر از این زمینها به تعداد زیادی از مکانهایی بر میخوریم که سنگها به صورت خاصی کنار هم و روی هم انباشته شدهاند که اینها گورهایی هستند که متعلق به قبل از اسلام هستند که به نظر میرسد مردگان را به صورت خاصی دفن و بر روی آن سنگهای بزرگ و کوچک را انباشته میکردند.
در سمت چپ زمینها در درهای که دو کوه به هم چسبیده، اما یکی سفید و دیگری سیاه مشرف به آن است، چاه آبی با عمق کم با دیواره سنگی کنده شده که آب آن برای دامداری مناسب بوده و دو درخت انجیر در دو طرف چاه وجود دارد. در حوالی آن سنگ نگارههای باستانی وجود دارد که صحنههایی از بزکوهی و شکار حیوانات را نشان میدهد.
کمی بالاتر که میرویم آثاری از گورستانهای قدیم و دوران اسلامی وجود دارد که مشهورترین آنها گورستان دز و تپه ولان است که بر روی آنها تخته سنگهای صاف و طبیعی به رنگ تیره گذاشته شده که با هنرمندی و ظرافت خاصی در میان حاشیههای زیبا و نوشتن آیات قرآنی نه تنها مشخصات فرد متوفی بر آن نوشته شده، بلکه نمایانگر زبان، دین و مذهب وی نیز بوده است.
در مسیر این رودخانه که از تفتان سرچشمه میگیرد بر بالای کوهها در جاهایی آثاری از برجها و باروهای سنگی وجود دارد که اکنون جز ویرانهای از سنگهای بهم ریخته چیزی نمانده است و در چند نقطه هم سنگرهایی در دل صخره و ارتفاع خاصی کنده کاری شده که در هر یک از آنها چند جنگجو میتوانستند جا بگیرند و مانع نفوذ دشمنان به سمت بالاتر باشند. ناگفته نماند سنگ نوشتههای بر روی قبور دوران اسلامی اکثر مربوط به کسانی بوده که در جنگها و تهاجمات به شهادت رسیدهاند که اکثر تهاجمات از سمت بلوچستان پاکستان امروزی و از سرزمین تحت عنوان هاران صورت میگرفته و معروف به لشکر سیاه پاد (سیاه پا) بوده و این نشان میدهد که اقوام بربر بودهاند که پوشش لباسشان طوری بوده که ساق پایشان مشخص و از نظر نژادی افرادی با پوستی به رنگ تیره بودهاند.
این تمدن سنگی تا بالاترین قله تفتان ادامه داشت که بر فراز قله اصلی که بعد از قلهای است که در حال حاضر دهانه خروج بخار گوگرد است و در آنجا که مقداری صاف و مسطح است آثار و دیوار چینهایی به صورت منظم و تقریبا مستطیل شکل هستند که معروف به چهل محراب و چهل تن است که محل برگزاری مراسم مذهبی خاص در دورههای مختلف بوده که اکثر مردم به آنجا نه به خاطر کوهپیمایی بلکه برای انجام مراسم دینی میرفتند و در آن جا چند روز مانده و حتی گوسفندی هم قربانی میکردهاند و در نهایت در آنجا سنگی گرد و صیقلی و وزین وجود داشته به نام سنگ مراد یا همان سنگ آرزو که در پایان مراسم افراد آرزوهایشان را نیت میکرده و اقدام به بلند کردن سنگ مراد میکردهاند که اگر فرد و یا حتی فردی دیگر که وکالت از افراد میگرفته، میتوانسته سنگ را تا حدود کمر بلند کند، عقیده بر این بوده که آرزویش برآورده و دعایش قبول میشود و در غیر اینصورت نه و شاید علت صاف و صیقلی بودن آن بخاطر این بوده که این سنگ به تناوب توسط افراد بالا و پایین میشده است.
این تمدن کوچک سنگی که سالها در مقابل تهاجمات دشمنان و عوامل طبیعی مقاومت کرده بود، در سالهای اخیر توسط انسانها با افکار و نیات گوناگون بر سنگ نوشتهها و قبور تاخته شده و هر یک این پیشینه مکتوب و مستند را از محل اصلی جابجا کردند. یکی آن را تزئین دیوار خانهاش کرد، دیگری بخاطر آیات قرآنی تزیین دیوار مسجد و بعضی هم با سنگدلی تمام این سنگها را به کشورهای بیگانه فروختند تا به نوایی برسند و متاسفانه سنگهایی در دیوار خانهها و مساجد بکار رفته بود، بعد از مدتی تغییرات در ساخت و سازها صورت گرفت و به خاطر عدم آگاهی از ارزش فرهنگی این سنگها همه به عنوان سنگ لاشه و بی ارزش در دل زمین دفن شدند تا شاید سنگهای جدیدی که فاقد هر گونه ارزش فرهنگی و هنری هستند، جایگزین آنها شوند و سنگ مراد که فکر نمیکرد با آن وزنی که داشت و در بالاترین نقطه قلعه پناه گرفته دستخوش این بی مهری و انسان به اصطلاح متمدن امروزی گردد و شاید توسط افرادی با آرزوهای بسیار بلند از فراز قله به زیر کشیده شد و به جای نامعلومی برده شد.
این بی توجهی به این میراث گرانبهای سنگی هنوز که فرهنگ ملی ما متولی دارد ادامه دارد و آن تعداد اندکی که از این میراث گرانبها باقی مانده شاید فریاد برمیآورد که حداقل اگر نمیتوانید جلوی این غارت فرهنگی را بگیرید آن را مستند و ثبت کنید.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا
کاوش کهنترین استقرار بشری در جیرفت
کهن ترین استقرار شناخت شده بشری در حوزه جیرفت مورد کاوش باستانشناسان قرار گرفت.
"علی مهاجری" مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در گفت و گو با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه کویر، با اعلام این خبر گفت: این استان دارای بیش از 2 هزار محوطه و تپه باستانی است که کاوش در هر یک از انها سهم بزرگی در مطالعات باستان شناسی، شناسایی هویت فرهنگی و استقراهای انسانی مناطق جنوبی کشور ایفا می کند.
وی از آغاز کاوشهای باستانشناسی حوزه هلیل رود خبر داد و افزود: تا کنون بیش از 10 فصل کاوش در حوزه هلیل رود و به سرپرستی دکتر مجید زاده، دکتر چوبک و نادرعلیدادی سلیمانی انجام گرفته است که خوشبختانه بعد از چندین سال، فصل دیگری از کاوشها در این حوزه فرهنگی آغاز شده که رو به اتمام نیز است.
مهاجری با اشاره به اینکه این فصل از کاوش در دشت اسفندقه جیرفت در حال انجام است، بیان کرد: نخستین فصل کاوشهای باستانشناسی پیش از تاریخ اسفندقه جیرفت با کاوش تپه گاوکشی ازنیمه اول تیرماه آغاز شد و در هفته اول مردادماه سال جاری نیز به پایان می رسد.
"نادر علیدادی سلیمانی "سرپرست هیأت باستان شناسی پیش از تاریخ دشت اسفندقه جیرفت درادامه این مطلب با اشاره به اینکه هیات باستانشناسی با ایجاد چهار کارگاه کاوش، به پژوهش باستانشناسی تپه گاوکشی پرداخت، افزود: در این فصل از کاوش یک کارگاه با هدف لایه نگاری و آگاهی از ابزار استقراری تپه باز شد که به شناخت نسبی از لایه های فرهنگی تپه پی بریم.
علیدادی سلیمانی شناخت ادوار استقراری و لایه نگاری فرهنگی- استقراری تپه گاوکشی را یکی از اهداف این کاوش دانست و اظهار کرد : آگاهی از جریان شکل گیری نخستین استقرارهای انسانی دشت اسفندقه، شیوه معیشت ساکنان دشت در ادوار باستانی، رژیم غذایی ساکنان و مطالعه گونه های گیاهی و حیوانی بجا مانده را از دیگر اهداف بیان کرد.
وی تصریح کرد: ارتباطات درون و برون منطقهای دشت اسفندقه جیرفت با مناطق پیرامون برپایه شواهد بدست امده و آگاهی یافتن از مسکن، اقتصاد، فرهنگ و هنر ساکنان دشت در دوره باستان برپایه آثار را نیز از مهمترین اهداف این فصل از کاوش عنوان کرد.
سرپرست هیأت باستانشناسی پیش از تاریخ اسفندقه شهرستان جیرفت بیان کرد: برپایه یافتهها و دادههای فرهنگی از جمله سفالهای بدست آمده در نخستین فصل کاوش، استقرار در تپه گاو کشی اسفندقه جیرفت به دوره نوسنگی برمی گردد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تپه باستانی گاو کشی به فاصله 70 کیلومتری غرب شهر جیرفت و در دشت اسفندقه واقع شده است.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا
کد خبر: 13510 زمان انتشار: 01 مرداد 1393 19:21:00
مدیر دیده بان حقوق حیوانات از کشتار بی رحمانه یک پلنگ دیگر در ایلام خبر داد و گفت: در فیلمی که در آخرین لحظات زندگی این حیوان مصدوم گرفته شده صحنه های ناجوانمردانه آزار پلنگ مصدوم با کوبیدن سنگ به صورت حیوان بی نوا ثبت شده است.
شهرام امیری شریفی در گفتگو با مهر با بیان این مطلب افزود: در یکی از آخرین نمونه ها و در فیلمی از آخرین لحضات عمر یک پلنگ در غرب کشور، مظلومیت عمیق این حیوان ارزشمند را نمایش داده می شود.
وی با انتقاد از اینکه پس از هر بار کشته شدن این گونه ارزشمند تنها این سوال مطرح می شود که چه زمانی ایران برای پلنگ ها امن خواهد شد و بدون پاسخ درخور ماجرا فراموش می شود اظهار داشت: آیا این بار هم تنها این پرسش بی پاسخ مطرح می شود.
شریفی تصریح کرد: گفته می شود این فیلم به روستای «گله دار» منطقه «کبیر کوه» در استان ایلام تعلق دارد و شکارچی حاضر در تصویر بومی منطقه «بدره» است.
مدیر دیده بان حقوق حیوانات افزود: در این فیلم فیلمبردار از همراهانش می خواهد سکوت کنند تا از روی صدا قابل شناسایی نباشند تا تحت پیگرد قضایی قرار نگیرند.
به گفته وی، آن طور که از تصویر پیداست ران چپ پلنگ خون آلود است اما با توجه به حالت چشم ها، ضربه مغزی و مسمومیت این پلنگ نیز دور از ذهن نیست.
شریفی یادآور شد: یک بار در دقیقه ۷:۴۸ و یک بار هم در لحظه های پایانی فیلم، برای بهتر شدن صحنه های ناجوانمردانه ای که دوربین ضبط می کند، سنگی به صورت پلنگ کوبیده می شود که با عکس العمل دردناک حیوان بی نوا و بی رمق همراه می شود که البته این رفتار خوشحالی فیلمبردار و فرد پشت دوربین را به همراه دارد.
فیلم آزار اذیت این پلنگ در آخرین لحظات زندگی در خبرگزاری مهر موجود است.
منبع : زیست نیوز