ایران زمین
دیدنیها وزیباییهای ایران . همه جای ایران زیباست ، دوام زیبایی درحفظ ونگهداریست. نه درتخریب دستکاریایران زمین
دیدنیها وزیباییهای ایران . همه جای ایران زیباست ، دوام زیبایی درحفظ ونگهداریست. نه درتخریب دستکاریخلف وعده در راه اندازی مرکز تکثیر و حفاظت یوزپلنگ آسیایی / دلبر و کوشکی همچنان جدا از هم
کد خبر: 2104832
به گزارش خبرنگار مهر، این مرکز قرار بود با حضور “شان مک کوین” ایرلندی (یکی از سرشناس ترین متخصصین جهان در زمینه تکثیر یوزپلنگ در شرایط اسارت که پیش از این نیز چندین بار از جمله در کشور امارات موفق به انجام این امر شده است) بعنوان مشاور فعالیت خود را آغاز کند.
مرکزی که با اهداف مهمی همچون تکثیر و پرورش یوزپلنگ آسیایی در شرایط نیمه اسارت، انجام طرح های مطالعاتی و تحقیقاتی پیرامون این گونه ارزشمند و در معرض انقراض، تیمار، درمان و رهاسازی یوزپلنگ هایی که به دلایل گوناگون از جمله برخورد با خودروهای عبوری در جاده ها، تقابل با جوامع انسانی، شکار و زنده گیری و غیره آسیب دیده اند از یک سو، و نگهداری دائمی از یوزپلنگ هایی که امکان رهاسازی مجدد آنها در زیستگاه طبیعی وجود ندارد از سوی دیگر راه اندازی شود.
حالا با گذشت هفت ماه از اعلام این خبر هنوز هیچ اقدامی حتی در حد حرف در این زمینه صورت نگرفته و همچنان دلبر (یوزپلنگ ماده) و کوشکی (یوزپلنگ نر) بصورت جداگانه و بدون هیچ برنامه ای در توران و میاندشت زندگی می کنند تا فرصتی استثنائی جهت تکثیر این گونه در معرض انقراض و حفظ ذخیره ژنتیکی یوزپلنگ آسیایی به آسانی از بین برود و هیچ کس برای اتلاف این سرمایه بزرگ و ارزشمند پاسخگو نباشد.
در حال حاضر کوشکی بیش از ۶ سال (از سال ۱۳۸۶) و دلبر بیش از ۲ سال (از سال ۱۳۹۰) است که بصورت جداگانه و در اسارت نگهداری می شوند.
مسلماً برای حفظ نسل یک گونه در معرض انقراض، حفظ زیستگاه های طبیعی و حفاظت از باقیمانده جمعیت آن گونه در طبیعت از اولویت و اهمیت بالاتری نسبت به تکثیر گونه در اسارت برخوردار است اما حفظ تعدادی یوزپلنگ آسیایی در اسارت نه تنها منافات و تداخلی با اجرای برنامه های حفاظتی یوز در عرصه های طبیعی ندارد، با وجود روند فزاینده تخریب زیستگاه های طبیعی، شکار طعمه ها، افزایش مرگ و میر، کاهش زاد و ولد و روند کاهش جمعیت یوزپلنگ در کشور و مهمتر از همه با توجه به وجود یک جفت یوزپلنگ نر و ماده که امکان رها سازی آنها در طبیعت وجود ندارد، تکثیر در اسارت این گونه ارزشمند امری بسیار ضروری و فرصتی استثنائی به شمار می رود.
فرصتی تکرار نشدنی که معلوم نیست به دلیل کمبود بودجه و یا مقاومت مقامات استانی سمنان و خراسان شمالی برای انتقال یوز به دیگر استان ها و یا دیگر عوامل از بین می رود.
مدیر پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در این باره می گوید: مسئولیت تکتیر در اسارت به عهده پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی نیست، چراکه برنامه ریزی ها و بودجه ای که با کمک برنامه عمران سازمان ملل متحد (UNDP) به این پروژه در ایران اختصاص یافته صرفا جهت حفاظت از نسل یوزپلنگ در زیستگاه های طبیعی است و ما در مورد تکثیر در اسارت یوز صرفا نقش مشورتی به عهده خواهیم داشت.
به گفته هومن جوکار برنامه ریزی جامعی در زمینه تکثیر در اسارت یوز انجام شده و شان مک کوین ایرلندی هم طرح خود را در این زمینه ارائه کرده و باید دید سازمان محیط زیست چه زمانی در این زمینه اقدام خواهد کرد.
کوشکی در پناهگاه حیات وحش میاندشت (خرداد ۱۳۹۲)
به اعتقاد مدیر دیده بان حیات وحش و محیط زیست ایران در این شرایط ، با توجه به اظهارا ت مدیر پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، مسئولیت مستقیم دو یوزپلنگ نر و ماده ای که مدتهاست بصورت جداگانه نگهداری می شوند متوجه سازمان حفاظت محیط زیست و معاونت محیط طبیعی این سازمان است. معاونت بی ثباتی که بارها طی سال های اخیر تغییر کرده و هر بار با تغییر شخص معاون محیط طبیعی، تغییرات گسترده ای در سیاست های کلی آن صورت گرفته است.
آنطور که کیوان هوشمند می گوید: چنانچه مدتی دیگر به همین شکل ادامه یابد دلبر و کوشکی با افزایش سن، توان زادآوری خود را از دست داده ، همچنین در مقابل انواع بیماری ها آسیب پذیر خواهند شد و احتمال مرگ یکی یا هردوی آنها دور از ذهن نیست.
وی افزود: قطعا با از بین رفتن هر یک از آنها یوز دیگر نیز تا پایان عمر در تنهایی به سر خواهد برد، یعنی سرنوشتی درست مانند مارتیا یوزپلنگ ماده ای که از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۲ به تنهایی در پارک پردیسان تهران زندگی کرد و نهایتا به دلیل عدم وجود یوز نر، بدون زاد و ولد پس از ۹ سال از بین رفت برای آنها رقم می خورد.
دلبر در پارک ملی توران
به گفته هوشمند، با برنامه ریزی صحیح و انجام مطالعات دقیق، معرفی مجدد نسل های بعدی یوزپلنگ های پرورش یافته در اسارت به طبیعت نیز امکان پذیر خواهد بود و این روش می تواند به جلوگیری از نابودی کامل این گربه سان زیبا بیانجامد.
به راستی اگر دلبر یا کوشکی پیش از اجرای طرح تکثیر در اسارت به هر دلیلی از بین بروند، چه کسی پاسخگوی چنین خسارتی به این سرمایه ارزشمند زیست محیطی خواهد بود؟ آیا مسئولان سازمان محیط زیست به این موضوع فکر کرده اند که اگر یوزپلنگ آسیایی در طبیعت ایران منقرض شود، مردم کشور و نسل های آینده از یک سو به خاطر انقراض نسل یوزپلنگ در طبیعت ایران و از سویی دیگر به دلیل از دست دادن فرصت حفظ این گونه ارزشمند (حداقل در شرایط نیمه اسارت) آنها را نخواهند بخشید چرا که نابودی یوزپلنگ های کشور، مرگ ببرهای سیبری در باغ وحش ارم نیست که مدتی سروصدا برپا کرده و سپس فراموش شود.
منبع : خبرگزاری مهر
کاهش جمعیت یوزهای ایران به دلیل نبود عرصه‌های گسترده
کد خبر: 2088838
مرتضی اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: نتایج بررسی های اخیر نشان دهنده آن ست که یوزها در مناطقی که وسعت بیشتری دارند، عمر طولانی تری دارند.
به گفته وی، در این پروژه روند زندگی حدود 100 یوز مختلف که طی دهه گذشته در مناطق مختلف ایران شناسایی شده اند، مورد بررسی قرار گرفت.
اسلامی اظهار داشت: یوزهایی که در مناطق حفاظت شده بزرگتر مانند پارک ملی کویر، ذخیره گاه زیستکره توران و پناهگاه حیات وحش نای بندان حضور داشتند، سالهای بیشتری حضورشان ثبت شده ولی درمورد یوزهایی که در مناطق کوچکتر هستند، به ندرت بیش از سه سال اطلاعاتی از آنها دردست است.
مدیر انجمن یوزپلنگ ایرانی تصریح کرد: یوزها به دلیل نیاز به جابجایی زیاد، در عرصه های وسیع این شانس را دارند که در کمال امنیت و آرامش بدون برخورد با هر سکونتگاه انسانی در بخشهای مختلف زیستگاهی خود گشت بزنند، حال آنکه در مناطق کوچکتر کمتر این شانس را داشته و درصورت جابجایی، احتمال برخورد با عوامل انسانی مانند روستاها، سگ های گله، جاده ها و غیره زیاد است. از همین رو، علی رغم حضور یوزهای متعدد در مناطق کوچکتر، این یوزها وقتی از منطقه خارج شده اند، به ندرت موفق به بازگشت شده اند.
وی افزود: نتایج این پژوهش که توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی با همکاری پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی صورت گرفت، به خوبی نشان می دهد که یوزهای ایران برای بقای خود نیازمند عرصه های گسترده بوده و فقدان چنین مناطقی و یا شبکه ای از مناطق کوچکتر که امکان جابجایی میان آنها برقرار باشد، امید به آینده یوزها در ایران را کاهش می دهد.
منبع : خبرگزاری مهر
مرثیه‌ای برای یوز ایرانی که حالا دیگر صید است نه شکارچی
به گزارش خبرنگار مهر، از سال ۱۳۸۶ همه ساله نهم شهریورماه به عنوان “روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی” گرامی داشته می شود.
در نهم شهریور سال ۱۳۷۳ یک یوزپلنگ ماده که به همراه سه توله اش برای خوردن آب به نزدیکی شهر بافق آمده بودند مورد حمله افراد بومی قرار گرفتند. یوز مادر زخمی فرار کرد و دو توله زیر ضربات بیل و کلنگ کشته شدند.
خواهران مارتیا، شهریور ۱۳۷۳
محیط بانان تنها قادر به نجات یک توله یوز ماده شدند و پیکر نیمه جان آن را از مرگ حتمی نجات دادند و نام او را ماریتا گذاشتند. مارتیا تا زمان مرگش در سال ۱۳۸۳ به تنهایی در پارک پردیسان زندگی کرد.
مارتیا در پارک پردیسان تهران
وجه تسمیه یوزپلنگ
همانگونه که مشخص است، یوزپلنگ ترکیبی از دو کلمه یوز و پلنگ است. یوز در فارسی، بن مضارع یوزیدن است و فعل یوزیدن به معنای “جستن، جهیدن، جستجو و طلب کردن” است. به عبارت دیگر یوز یعنی جوینده، طلب کننده و شکار کننده. از آنجا که از سگ های شکاری هم برای تعقیب و گرفتن شکار استفاده می شده، به آنها هم یوز گفته می شده است.
با توجه به تعاریف فوق، بدیهی است که یوزپلنگ به معنای پلنگی است که به دنبال شکار می گردد و به اصطلاح با یوزیدن آنرا می گیرد. شاید بتوان گفت که در گذشته برخی بر این باور بودند که یوزپلنگ نوعی پلنگ است و عنوان “پلنگ شکاری” برای این حیوان نیز دلیل دیگری بر این مدعا است. البته، برخی یوزپلنگ را نوعی شیر می دانستند که پدر یا مادر آن پلنگ باشد و به این ترتیب، یوز شیر یعنی یوزی که یکی از والدینش شیر بوده است. بعلاوه، واژه دیگری بنام “هوبر” در گذشته وجود داشته که آنهم به معنای یوز و توله یوز بوده، ولی به نظر می رسد که این کلمه امروزه منسوخ شده است. با مراجعه به اشعار و متون قدیمی ایرانی، می توان دریافت که در گذشته این جانور با نام یوز شناخته می شده و کمتر به آن یوزپلنگ گفته می شده است.
کاهش جمعیت یوز آسیایی از 400 به 70 قلاده در ایران
در گذشته، زیستگاه یوز پراکندگی وسیعی از ایران و عربستان تا هندوستان و ترکمنستان را شامل می شده است. در میان آثار باستانی، مهری مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد در میانرودان یوزپلنگی را در کنار مربیش به تصویر می کشد. شاهان آشوری از یوزها برای شکار بهره میگرفتند. در سوریه و فلسطین، جنگجویان صلیبی از شکار آهو توسط یوز سخن به میان آورده اند و گزارش شده است که یکی از شاهان سده پانزدهم میلادی در ارمنستان گله هایی از یوزها به شمار حدود صد عدد از این جانوران داشت. حالا اما نسل یوز آسیایی جز در ایران در سایر کشورها منقرض شده است.
تا پیش از جنگ جهانی دوم، جمعیت یوزپلنگ در حدود ۴۰۰ عدد بود که تقریبا در تمام مناطق استپی و صحرایی نیمه شرقی کشور و بخش هایی از نواحی غربی کشور نزدیک مرز عراق دیده می شد. ولی ورود جیپ بعد از جنگ باعث شد که جمعیت این حیوان روبه اضمحلال نهد که دلیل اصلی آن عمدتا به خاطر کشتار گسترده طمعه های مورد علاقه یوز بوده و در نتیجه جمعیت یوزپلنگ به شدت کاهش یافت.
در سال ۱۳۳۸ کانون شکار وقت ایران یوزپلنگ را حمایت شده اعلام نکرد. با اعمال اقدامات حفاظتی، جمعیت طعمه در بسیاری از مناطق کشور روبه افزایش نهاد که این باعث افزایش جمعیت یوزپلنگ نیز شد. مشاهده یوزپلنگ در مناطق مختلف افزایش یافت که این احیا جمعیت نتیجه تاثیرات قوانین و مقررات حفاظتی بود که اعمال شد. در اواسط دهه ۱۳۵۰، جمعیت یوزپلنگ در ایران ۳۰۰-۲۰۰ عدد تخمین زده می شد. در آن زمان، قلمرو یوزپلنگ تقریبا تمام مناطق کویری نیمه شرقی کشور را در بر می گرفت که از جمعیت انسانی کمی برخوردار بود.
در اواخر دهه ۱۳۵۰ حفاظت از حیات وحش برای چند سال دچار اختلال شد. اکثر مناطق به وسیله دامداران اشغال و دشت های صاف و استپ ها جولانگاه ماشین ها و موتورسیکلت های قدرتمند صحرایی شد که گونه های کویری مثل آهوی ایرانی، جبیر، گورخر و همچنین یوزپلنگ را تعقیب و شکار می کردند. منطقه حفاظت شده خوش ییلاق که زمانی مناسبترین زیستگاه یوزپلنگ در آسیا بود تقریبا از بین رفت و برای آخرین بار در سال ۱۳۶۲ یوزپلنگ در آن دیده شد.
یوزپلنگ از بسیاری از مناطق زیست خود ناپدید شد و محدوده پراکنش آن به بعضی مناطق دور دست که در آنجا طعمه کافی و امنیت نسبی وجود داشت محدود شد.
حدود 10 هزار یوز آفریقایی و 100 یوز آسیایی آخرین بازمانده های آین گونه
با رشد روز افزون جمعیت انسان، زمین های بیشتری به کشاورزی اختصاص داده شد، دام های بیشتری مراتع را اشغال کردند و انسان برای تأمین منابع غذایی خود و یا تفریح، طعمه های مورد علاقه یوز را شکار کرد. خود یوزپلنگ نیز از تهدیدی که برخی از هم خانواده های آن مانند ببر و پلنگ را در معرض خطر قرار داده مصون نماند و تعدادی زیادی از آنها به خاطر پوست زیبایشان شکار شدند تا از پوست هر ۶ یوز یک پالتوی پوست زنانه اگرچه به هیچ وجه برای دوختن پالتو مناسب نیست و کیفیت چندانی ندارد دوخته شود.
مجموعه این عوامل موجب شد که جمعیت یوز در سرتاسر مناطق محل زیستش به شدت کاهش یافته و در برخی مناطق کاملا منقرض شود. امروزه بزرگترین جمعیت یوز در نامیبیا در جنوب آفریقا با حدود ۲ هزار و 500 یوز و در کشورهای تانزانیا و کنیا در شرق آفریقا وجود دارد.
در هندوستان که چیتا نام خود را از این سرزمین گرفته است، یوزها در ابتدای قرن بیستم به شدت کاهش یافتند و سرانجام در یک شب تابستانی در سال ۱۹۴۷، حاکم ایالت کوروای با دو گلوله سه یوزی که در مقابل نوربالای اتومبیل او بی حرکت ایستاده بودند را از پا ی درآورد و به این ترتیب تیرخلاص بر پیکره یوز در سرزمین چیتاها زده شد و بالاخره انقراض چیتا رسما در سال ۱۹۵۲ در هندوستان اعلام شد.
تا ابتدای قرن حاضر تخمین زده شده که درحدود یکصد هزار یوزپلنگ در ۴۴ کشور آسیایی و آفریقایی پراکنده بوده است. ولی عوامل مختلف باعث کاهش جمعیت و انقراض آن در بیشتر زیستگاه ها شد. در یک بررسی گسترده که توسط نُرمَن مایر در سال ۱۹۷۵ در جنوب صحرای بزرگ آفریقا صورت گرفت جمعیت این جانور حدود ۱۵ هزار قلاده برآورد شد. در این بررسی جمعیت های ایران و شمال آفریقا شامل نبودند ولی بر اساس آمار اسکندر فیروز، ریاست وقت سازمان حفاظت محیط زیست حدود ۳۰۰-۲۰۰ یوز در آن زمان در ایران وجود داشته است. آخرین بررسی ها که در دهه نود میلادی توسط “صندوق حفاظت از یوزپلنگ” انجام شد حاکی از آن است که درحال حاضر حدود 9 تا 12 هزار یوزپلنگ به صورت وحشی در ۲۴ تا ۲۶ کشور آفریقایی و کمتر از ۱۰۰ یوز در ایران زیست می کنند.
یوز پلنگ از دام اهلی تغذیه نمی کند
برخلاف تصور بسیاری از مردم، یوز ایرانی معمولا از دام های اهلی مانند بز، گوسفند و شتر تغذیه نمی کند و تاکنون گزارش مستندی مبنی بر حمله به دامهای اهلی توسط یوز وجود نداشته است ولی متأسفانه این تصور در میان بسیاری از دامداران و شتردارانی که در زیستگاه های یوز زندگی می کنند، وجود دارد که این جانور یکی از دشمنان اصلی دام های آنهاست و در سال های اخیر چندین یوزپلنگ ایرانی بخاطر سوء تفاهم دامداران محلی از پا ی درآمده اند.
درحال حاضر قوچ و میش عمده ترین شکار یوزپلنگ را در ایران تشکیل می دهد و پس از آن آهو، جبیر و کل و بز در رده های بعدی قرار دارند. خرگوش نیز یکی دیگر از غذاهای یوز است ولی هرگز نمی تواند به تنهایی به عنوان یک غذای اصلی، بقای بلند مدت یوز را تضمین کند در مناطقی چون پناهگاه حیات وحش میاندشت و بهکده رضوی در نزدیکی پارک ملی گلستان مشاهده شده که یوزها از انواع جوندگان هم تغذیه کرده همچنین تلاش آنها برای شکار کبک و تیهو نیز ثبت شده در پارک ملی کویر نیز یوزی حین تعقیب یک شغال مشاهده شده . در نای بندان، بقایای انجیر وحشی در سرگین یوزها بدست آمد. در بهکده رضوی یوزها حتی از گراز نیز تغذیه کرده بودند. حشرات و خزندگان نیز در بررسی های سرگین یوزپلنگ ها مشاهده شده است.
سرعت بالا و خط اشک سیاه رنگ رمز موفقیت یوز در شکار
روش شکار یوزپلنگ با سایر اعضای خانواده گربه سانان تفاوت دارد. این جانور ابتدا از روی یک نقطه مرتفع مانند تخته سنگ ها، تنه خمیده درختان، دامنه کوه ها و تپه ها قلمرو خود را زیر نظر می گیرد تا شکار مورد نظرش را بیابد. وقتی گله ای از شکارش را پیدا کرد، آنرا به دقت بررسی کرده و سعی می کند طعمه ای را انتخاب کند که احتمال موفقیت در بدست آوردن آن بیش از سایر اعضای گله باشد.
پس از انتخاب طعمه، آرام و با حوصله با استفاده از عوارض سطح زمین نظیر علف ها، بوته ها و تخته سنگ ها به شکار خود نزدیک می شود. یوزپلنگ سعی می کند همیشه جهتی را برای نزدیک شدن به طعمه خود انتخاب کند که برخلاف جهت باد باشد تا طعمه از طریق حس بویایی متوجه حضور او نشود.
پوست خالدار یوزپلنگ نیز به استتار او در میان علف ها و بوته ها کمک می کند و اجازه نمی دهد که شکار به راحتی متوجه حضور او شود. خط اشک سیاه رنگ یوز نیز وسیله کارامد دیگری است که با جذب اشعه های نورانی خورشید مانع از بازتاب آنها و جلب توجه شکار می شود. اگر در حین ماهرخ رفتن، طعمه به چیزی مشکوک شود و به سمت او نگاه کند، آنقدر درجای خود ثابت می ماند تا طعمه دوباره به چریدن مشغول شود.
زمانی که یوز به فاصله مناسبی یعنی حدود ۲۰ الی ۱۰۰ متری طعمه رسید مثل تیری که از کمان رها شده باشد با سرعتی فوق العاده به سوی طعمه خود می دود. دست ها و پاهای یوز با هماهنگی خاصی یکی پس از دیگری بر زمین فرود می آیند و دم قوی و بلند جانور در سر پیچ ها با کمک به حفظ تعادل مانع از زمین خوردن آن می شود. پنجه های آزاد جانور نیز بکمک می کند تا یوز سر نخورد.
جگر و ماهیچه غذای مورد علاقه یوز ها/ یوز علاقه ای به غذای مانده ندارد
وقتی یوز به طعمه اش رسید، با دست به زیر پاهایش می زند و با برهم زدن تعادل جانور آنرا به زمین می زند و بلافاصله با دندان های نیش خود گلوی طعمه را مگرفته و فشار می دهد. دندان ها و عضلات صورت و گردن یوز مانند پلنگ آنقدر قوی نیستند تا یوز بتواند به کمک آنها گردن شکارش را با یک حرکت شکسته و آنرا از پای درآورد. از این رو چندین دقیقه گردن شکارش را با دندان نگه می دارد تا جانور خفه شود.
وقتی که شکار از پای درآمد، یوز مدت زمانی را به استراحت می گذراند تا قوای از دست رفته خود در جریان تعقیب و گریز را دوباره بازیابد. برای خوردن طعمه ابتدا پوست روی کفل و ران های جانور را با دندان بلند کرده و عضلات آن قسمت را می خورد. یوز ایرانی به ندرت پوست و موی شکار خود را می خورد و سعی می کند بیشتر عضلات را بخورد. زبان و جگر از قسمت هایی هستند که به شدت مورد علاقه یوزها بخصوص در ایران هستند. جگر یا کبد مهمترین ذخیره گاه مواد قندی نظیر گلیکوژن در بدن به شمار می رود و خوردن آن کمک زیادی به بازیافتن انرژی از دست رفته بدن یوز می کند.
یوزپلنگ طعمه های تازه را همیشه ترجیح می دهد و ندرتا اتفاق می افتد که دوباره بر سر لاشه قدیمی برگردد و به اصطلاح مردارخواری کند. اما گاهی دیده شده که در مناطقی که طعمه کافی در دسترس این جانور نبوده بازهم برای خوردن لاشه قدیمی بازگشته است. عوامل متعددی در موفقیت آمیز بودن شکار یوزپلنگ تأثیر دارند و به این دلیل تنها نیمی از شکارهای یوزپلنگ موفقیت آمیز نیستند.
جمعیت یوز طی دهه گذشته در کشور ثابت مانده است
آنطور که مدیر دیده بان حیات وحش و محیط زیست کشور می گوید: طی دو دهه گذشته، مطالعات مدون چندانی درباره یوز در ایران صورت نگرفته و تنها، مطالعات محدودی توسط برخی اساتید و کارشناسان روی وضعیت و پراکنش این جانور در استان های مختلف کشور صورت گرفته است. طی این مدت، برآوردهایی از جمعیت یوز در کشور نیز صورت گرفت.
به گفته کیوان هوشمند ، البته ذکر این نکته کاملا ضروری است که یوزپلنگ ها بین مناطق مختلف در رفت و آمد بوده و نمی توان جمعیت ثابتی برای هر استان یا منطقه در نظر گرفت اما آنچه مسلم است اینکه جمعیت یوزپلنگ در کشور کاهش نیافته استو اگر چه روند رشد جمعیت بسیاری از گونه های پستاندار بزرگ جثه در کشور طی سال های گذشته نزولی بوده اما جمعیت یوزپلنگ به عنوان نماد حیات وحش ایران از این روند تبعیت نکرده و با قاطعیت می توان اثبات کرد که در بدبینانه ترین حالت، جمعیت یوزپلنگ طی دهه گذشته در سرتاسر کشور کاهش نیافته و در حال حاضر می توان جمعیتی بین ۷۰ تا ۸۰ قلاده برای این گونه متصور شد که بسیار امیدوار کننده تر از از برآوردهای بیان شده در دهه ۱۳۷۰ و ماقبل آن است.
این در حالیست که بسیاری از کارشناسان حیات وحش نسبت به روند شتابان کاهش جمعیت این گونه در طی سال های اخیر ابراز نگرانی کرده و معتقدند در حال حاضر تنها 50 قلاده از این گونه در کشور وجود دارد که این تعداد نمی تواند ضمانتی برای بقای یوزپلنگ آسیایی باشد یوزپلنگی که حالا می‌تواند یکی از نمادهای مهم طبیعت ایران محسوب شود و بسیاری آن را جزیی از میراث طبیعی ایران می‌دانند بنابراین در خوش بینانه ترین حالت که جمعیت یوز پلنگ در کشور را 100 قلاده تصور کنیم باز هم خطر انقراض بیخ گوش این گونه منحصر به فرد و ارزشمند است که ههمت بالای مردم و مسئولان را در حفاظت و احیای ان می طلبد.
منبع : خبرگزاری مهر
خطر انقراض در کمین یوز آسیایی / نای بندان بزرگترین زیستگاه یوز در ایران
به گزارش خبرنگار مهر، یوز پلنگ آسیایی یکی از نادر ترین و تهدید شده ترین گربه سانان جهان بوده و در بالاترین طبقه حفاظتی فهرست IUCN یعنی در طبقه در آستانه انقراض جای گرفته است.
یوزپلنگ بعد از شیر و ببر، سومین گربه سان بزرگ ایرانی است که در خطر نابودی و انقراض قراردارد.
در اواخر سال 60 با مشاهده یوزپلنگ در منطقه نای بندان ، با انجام بررسی های لازم، حفاظت از گونه ارزشمند یوز پلنگ در دستور کار مسئولان و کارشناسان اداره حفاظت محیط زیست استان خراسان قرار گرفت و سرانجام به مطرح شدن اولین فاز حفاظت بین المللی یوز پلنگ آسیایی در سال 1375 انجامید.
با پیگیری دفاتر امور حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل مذکور در سال 1377 و با کمک سازمان های بین المللی " پروژه حفاظت از یوز پلنگ آسیایی و زیست بوم های مرتبط " با استفاده از کمک های مالی سازمان تسهیلات جهانی محیط زیست ( GEF) و سازمان حفاظت محیط زیست در شهریورماه 1380 تصویب شد.
بیش از 40 سال است که برای حفاظت یوزآسیایی در کشورهای آسیایی تنها در کشور ما به بقای خود ادامه داده و این افتخار ما ایرانیان است که توانستیم این میراث طبیعی را همچنان حفظ کنیم و ایرانیان حافظان آخرین بازمانده های یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی در جهان هستند.
وجود 100 یوز آسیایی در سه منطقه حفاظت شده ایران
این جانور درسطح مناطق بیابانی زندگی می کند و سال‌هاست که نسل آن در معرض نابودی کلی قرار دارد. نتایج جدیدترین تحقیقات نشان می دهد که بین ۷۰ تا ۱۰۰ یوز پلنگ در چهار منطقه خارتوران در شهرستان شاهرود، نای بندان در طبس و دره انجیر در بافق وجود دارد.
9 شهریور ماه روز ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی نامگذاری شده است و از سال 86 و با پیشنهاد انجمن یوزپلنگ ایرانی و مشارکت گروههای مردمی حفاظت محیط زیست روز 9 شهریور ماه به عنوان روز ملی حفاظت از یوزپلنگ نام گذاری شد.
علت انتخاب این روز واقعه ای بود که باعث شد یوزپلنگ به عنوان یکی از مهمترین گونه های جانوری ایران بار دیگر مورد توجه قرار گیرد.
در روز نهم شهریور ماه 73 یک ماده یوز به همراه سه توله اش برای نوشیدن آب به باغات شهر بافق نزدیک شدند که بعلت عدم آگاهی و درک اشتباه درباره این گونه مورد حمله مردم غیر بومی قرار گرفتند دراین حادثه ماده یوز زخمی فرار کرد و یکی از توله ها در محل کشته شد و محیط بانان فقط توانستند دوتوله یوز زخمی را نجات دهند که توله دیگر نیز درراه تهران جان داد، تنها توله به جا مانده از این واقعه یک یوزپلنگ ماده بود که به پارک پردیسان تهران منتقل شد و ماریتا نام گرفت.
یوزپلنگ آسیایی از خانواده گربه سانان و سریعترین پستاندار روی زمین است، یوزها می توانند با یک شروع انفجاری در عرض 3 ثانیه سرعت خود را به 100 کیلومتر در ساعت برسانند که در این حالت هرگام آنها به 7 متر می رسد.
یوزپلنگ به دامهای اهلی که سگ همراهشان باشد حمله نمی کند و از شتر دوری می کند و یوزپلنگ ها با شکار حیوانات پیر و ضعیف در بهبود ژنتیکی نسل طعمه ها نقش مهمی دارند.
نای بندان بزرگترین زیستگاه یوز در ایران/ بیشترین جمعیت یوز در منطقه نای بندان
رئیس اداره حفاظت محیط زیست طبس در گفتگو با مهر گفت: پناهگاه حیات وحش نایبندان یکی از پهناورترین زیستگاههای یوز در ایران است.
اسدالله حاتی اظهارکرد: این منطقه همواره بیشترین گزارشات مشاهدات یوزپلنگ را درکشور داشته و از این نظر حائز اهمیت است.
وی افزود: درمطالعه اخیر درپناهگاه حیات وحش نایبندان 46 دستگاه دوربین تله ای از 8 مدل مختلف در منطقه نصب شد.
وی بیان کرد: طی این مدت تعداد زیادی تصویر فیلم و عکس از یوزپلنگ بدست آمد وبا توجه به تصاویر بدست امده وسعت منطقه و گزارشات محیط بانان درحال حاضر پناهگاه حیات وحش نایبندان یکی از بزرگترین جمعیتهای یوزپلنگ درکشور را درخود جای داده است.
وی ادامه داد: علاوه بر حفظ تعداد زیادی یوزپلنگ درخود منطقه جمعیت یوز درمناطق پیرامونی را نیز تغذیه می کند و لذا با توجه به وجود منطقه نایبندان می توان امید داشت که با تداوم حفاظت حضور یوزپلنگ درمناطق دیگر استان خراسان جنوبی بیشتر به ثبت برسد.
این مسئول ادامه داد: حدود دوسال قبل لاشه پیرترین یوزپلنگ جهان با 14 سال سن درحیات وحش نایبندان پیدا شد و این درحالی ست که یوزهای نر در افریقا هفت سال در طبیعت عمر می کنند.
حاتمی گفت: وجود این یوز با این سن نشان دهنده این است که نایبندان طبس یکی از امن ترین و بکرترین زیستگاههای یوز در ایران و حتی دنیاست.
نصب 50 دوربین در منطقه نای بند
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز پلنگ آسیایی در این منطقه در حال اجرا است، اظهارداشت: در راستای اجرای این پروژه آقای استفان که یکی از متخصصان یوزپلنگ در نای بند مشغول فعالیت هستند.
حمید صالحی تصریح کرد: نای بند یکی از بزرگ ترین مناطق محیط زیست در کشور است که وسعت آن یک میلیون و 516 هزار هکتار است.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به اینکه منطقه حفاظت شده نای بند در خراسان جنوبی یکی از محدود مناطق بکر و دست نخورده در ایران و جهان است، ادامه داد: در منطقه نای بند 50 دوربین بسیار پیشرفته برای سرشماری از یوزپلنگ آسیایی نصب شده است.
صالحی گفت: منطقه نای بند در خراسان جنوبی یک زیستگاه منحصر به فرد در ایران و جهان است که علاوه بر اینکه زیستگاه یوزپلنگ آسیایی از مهم ترین گربه سانان ایرانی است محل زندگی بسیاری از پستانداران و خزندگان است.
وی با بیان اینکه خداوند همه چیز را در طبیعت با تعادل خلق کرده، تصریح کرد: این انسان است که همیشه تعادل محیط زیست را بر هم می زند.
ثبت 25 فیلم و عکس از یوزپلنگ آسیایی در نای بندان طبس
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی از ثبت 25 فیلم و عکس از یوز پلنگ آسیایی در منطقه حفاظت شده نای بندان طبس خبر داد و اظهارکرد: دوربین های تله ای کار گذاشته شده در پناهگاه حیات وحش نای بندان، از اواخر آبان ماه سال گذشته تا اوایل خرداد ماه سال جاری تعداد 25 فیلم و عکس از یوزپلنگ آسیایی را ثبت کرده اند.
صالحی افزود: غیر از یوزپلنگ، کفتار، گوشتخوار بزرگ جثه دیگری بود که به کرات حضور آن ثبت شد.
وی بیان کرد: شاه روباه، روباه شنی، روباه معمولی، شغال، گربه وحشی، کاراکال، تشی و انواع سمنداران نیز از دیگر گونه های ثبت شده توسط دوربین های تله ای بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار داشت: برنامه برآورد جمعیت یوزپلنگ آسیایی در نای بندان توسط اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی، پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، انجمن یوزپلنگ ایرانی، موسسه کاوشگران حیات وحش پارت و انجمن پنترا، درحال اجراست.
منبع : خبرگزاری مهر
یوز آسیایی میراث طبیعی ایرانیان/ ضرورت احداث مرکز تکثیر یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران شاهرود
به گزارش خبرنگار مهر، یوزپلنگ یکی از واژه های اصیل ایرانی است که از ترکیب دو کلمه یوز و پلنگ حاصل شده است. یوز بُن مضارع مصدر یوزیدن به معنای "جَستن، جهیدن و طلب کردن" است و از این رو یوزپلنگ، به معنای پلنگی است که به دنبال شکار خود گشته و آن را با جستن و دنبال کردن می گیرد.
یوزپلنگ در زبان انگلیسی "چیتا Cheetah" گفته می‌شود که ریشه سانسکریتی داشته و از هندوستان بدست آمده است. امروزه در سرتاسر دنیا این جانور را با نام انگلیسی آن می شناسند. در جهان دو گونه یوزپلنگ وجود دارد که یک گونۀ آسیایی و دیگری گونۀ آفریقایی است. گونۀ آفریقایی یوزپلنگ در شمال این قاره پهناور منقرض شده و فقط محدود به جنوب آن شده است.
برنامه حفاظتی 40 ساله ایران برای جلوگیری از انقراض یوزپلنگ
نسل یوز آسیایی که زمانی در گستره وسیعی از غرب این قاره از سوریه و عربستان گرفته تا هندوستان و ترکمنستان پراکنده بود از 20سال پیش جز در ایران منقرض شده است. در حال حاضر زیستگاه یوزپلنگ آسیایی فقط در کشور ما که از 40 سال پیش برنامه حفاظتی خود را برای نگهداری نسل این‌حیوان آغاز کرده محدود می‌شود به همین دلیل است که امروزه به یوز آسیایی، یوز ایرانی نیز گفته می‌شود.
یوزپلنگ از خانواده گربه سانان به شمار می‌آ‌ید و به دلیل داشتن دست و پاهای بلند بدنی باریک و کشیده و سینه‌های فراخ تا حدودی شبیه سگ تازی است ولی برخلاف سگ سانان سر کوچک و گردن و پوزه‌های کوتاه و گوش‌هایی کوچک و گرد دارد. به طور کلی می‌توان آن را به سگی با کله گربه تشبیه کرد.
رنگ پشت زرد کم رنگ تا زرد متمایل به قرمز و زیر بدن سفید است. بسیاری از مردم یوز را با پلنگ اشتباه می‌گیرند اما تفاوت بارز این دو حیوان در شکل خال‌هایشان است در یوز خال‌ها توپر و گرد است در حالی که‌خال‌های پلنگ درشت و توخالی و گل مانند است.
وجود نوار سیاه رنگ خط اشک به موازات بینی تا گوشه لب ها
وجود نوار سیاه رنگی که از گوشه داخلی چشم‌های یوز به موازات بینی تا گوشه لب ها امتداد یافته و به خط اشک معروف است نیز از مشخصات بارز یوز است. چشمان یوز در بالای کاسه سر قرار دارد. طول سر و بدن یوزپلنگ بالغ از 112 تا 137 سانتیمتر، طول دم 64 تا 86 سانتیمتر و بلندی شانه‌هایش 71 تا 84 سانتیمتر است و وزن حیوان به 34 تا 54کیلوگرم می‌رسد.
جنس نر یوز اندکی بزرگتر از جنس ماده است. برخورداری از ستون فقرات انعطاف پذیر، کبد و قلب بزرگ، سوراخ بینی گشاد، ظرفیت بالای ریه، بدنی عضلانی و باریک یوزپلنگ را تیز‌روترین شکارچی جهان ساخته است. آنها قادرند با سرعتی معادل 110 کیلومتر بر ساعت بدوند. یوزپلنگ‌ها سریعترین جانور دونده بر روی خشکی هستند. نکته جالب توجه اینکه مطالعات اخیر نشان می‌دهد که موفقیت این گربه‌سانان در شکار بیش از اینکه وابسته به سرعت بالای آنها باشد به توانایی منحصر بفردشان در باز ایستادن از حرکت و شروع به دویدن ناگهانی به واسطه داشتن چالاکی فوق‌العاده است.
زیستکره خوارتوان شاهرود پناهگاه و مهمترین زیستگاه پوزپلنگ آسیایی
یوزپلنگ در دشت های باز و تپه ماهورهای واقع در مناطق استپی و بیابانی و نیمه کویری و زیستگاه های باز که شکار در آن وجود داشته باشد دیده می‌شود. زیستگاه عمده یوزپلنگ در ایران دشت کویر است که بخش‌هایی از استان های کرمان، خراسان، سمنان، یزد، تهران و اصفهان را در بر می‌گیرد.
اکنون این ناحیه وسیع استپی و بیابانی به آخرین پناهگاه یوز آسیایی مبدل شده است. پارک ملی، پناهگاه حیات وحش و ذخیرگاه زیستکره خوارتوان واقع در بیارجمند شاهرود، مهمترین زیستگاه این گونه نادر جانوری است که جمعیت آن 10 تا 14 قلاده برآورد شده است. با این حساب آمار یوز آسیایی در ایران گاهی بین 50 تا 60 قلاده و در کل کمتر از 100 قلاده تخمین زده اند. این جانور عمدتاً از جبیر، آهو، قوچ، میش، کل و بز و خرگوش وحشی تغذیه می‌کند.
چشم طمع هند به دنبال یوزهای ایران دوخته شده
افزایش تعداد دام بدون توجه به ظرفیت محیط در تخریب گیاهان نقش مؤثری داشته و این به نوبه خود به از بین رفتن سُمداران وحشی که مهترین خوراک یوزپلنگ هستند منتهی می شود. از سوی دیگر تقریباً تمام روستاییان ساکن در زیستگاه یوزپلنگ بز، گوسفند و شتر پرورش می‌دهند و این مسئله مدت زیادی است که به مانعی در حفاظت از حیات وحش تبدیل شده است.
شکار مستقیم وحوش در ایران با افزایش سلاح گرم و استفاده از خودرو توسط شکارچیان غیر مجاز که اهمیت یوزپلنگ و طعمه‌های آن در نظام بوم شناختی را نمی دانند، خطری جدی برای بقای نسل یورپلنگ به شمار می رود. در اهمیت حفظ نسل یوزپلنگ آسیایی همین بس که چند سالی است که هند چشم طمع به یوزهای ایران دوخته و حتی حاضر است که 17 جفت از گونه‌های جانوری موجود خود را به ایران بدهد و در قبال آن یک جفت یوز بگیرد تا با استفاده از فناوری های جدید ژنتیک اقدام به تکثیرشان کند.
مخاطرات چرای دام برای منطقه حفاظت شده توران
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان سمنان با اشاره به اینکه در منطقۀ حفاظت شدۀ توران تعدادی آغل قدیمی وجود دارد که پیش از معرفی این منطقه به عنوان منطقۀ حفاظت شده ساخته شده اند، تصریح کرد: بخشی از مجموعۀ حفاظتی توران (پارک ملی، پناه گاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده) در استان سمنان است که در سال های اخیر، همواره با معضل بزرگ دام های اهلی روبرو بوده است.
حمید ظهرابی همچنین با بیان اینکه وجود گله های گوسفند و سگ های نگهبان را موجب بروز ناامنی منطقه برای حیات وحش و به وجود آمدن تعارض هایی مانند کشته شدن حیوانات توسط سگ های گله می شود، گفت: بر اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست چرای دام در محدوده منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش، با رعایت قوانین و مقررات مربوط و در حد ظرفیت قابل برداشت مراتع، امکان پذیر است.
وی وجود گله های گوسفند مازاد بر ظرفیت منطقه، تهدیدی جدی برای مراتع و پوشش گیاهی منطقه محسوب می شود افزود: که هم بر کاهش جمعیت علف خواران وحشی منطقه که به عنوان طعمۀ گوشتخواران شناخته می شوند، فرسایش خاک و بیابانی شدن مراتع را نیز بدنبال دارد.
ضرورت ایجاد محدوده 100 هزار هکتاری پارک ملی در مجموعه ذخیره گاه زیستکره خارتوران
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان سمنان ضمن اشاره به هماهنگی های به عمل آمده با شرکت تعاونی دامداران سنگسر، منابع طبیعی و امور عشایر استان برای جانمایی دامداران مستقر در پارک ملی توران گفت: در صددیم تا محدوده 100 هزار هکتاری پارک ملی را از مجموعه یک میلیون و 500 هزار هکتاری مجموعه خارتوران به عنوان مأمن و پناهگاه حیات وحش در مجموعه ذخیره گاه زیستکره خارتوران ایجاد کنیم.
ظهرابی با بیان اینکه استان سمنان با داشتن دو ذخیره گاه، خارتوران و کویر، بخش عمده ای از مساحت ذخیره گاه های کشور را به خود اختصاص داده است، تصریح کرد: در کشور 11 ذخیره گاه زیست کره وجود دارد که این استان با داشتن دو ذخیره گاه، خارتوران و کویر، بخش عمده ای از مساحت ذخیره گاه های کشور را به خود اختصاص داده است.
وی تنوع زیستی فوق العاده استان سمنان را یادآور شد و خاطرنشان کرد: این استان با برخورداری از مناطق حفاظت شده به میزان 2.5 برابر میانگین کشوری، هشت نوع از گربه سانان موجود در کشور را در خود جای داده است.
ذخیره گاه خارتوران شاهرود مامن 8 گونه یوزپلنگ/شاهرود تولیدکننده یوز
ظهرابی از رویت هشت نوع یوزپلنگ از طریق دوربین های کاشته شده در استان سمنان خبر داد و گفت: این عملیات شناسایی تنها در 25 درصد منطقه خارتوران شاهرود انجام گرفته و این در حالی است که یوزپلنگ آسیایی در همه بخش های استان پراکنده است و رقم واقعی جمعیت این گونه در استان رقم بالایی پیش بینی می شود.
وی از اجرای فاز اول برآورد جمعیت یوز آسیایی تصریح کرد: سال گذشته با نصب تعداد 60 دوربین تله‌ای در استان سمنان، تعداد هشت نوع یوزپلنگ مولد شناسایی شد که البته جمعیت این گونه در استان از این رقم بیشتر است اما دوربین های نصب شده در فاز اول تصویر هشت قلاده مختلف از این گونه نادر را برداشتند.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان سمنان از ادامه پروژه شناسایی و برآورد جمعیت یوزپلنگ در سالجاری خبر داد و افزود: بخش خارتوران شاهرود جزو مناطقی است که تولید کننده یوزپلنگ آسیایی است و نقش مهمی در افزایش این گونه دارد.
نگهداری"دلبر" در پارک ملی توران شاهرود
در حال حاضر در پارک ملی توران ماده یوزی به نام "دلبر" نگهداری می شود که توسط سگ های گله یک چوپان در بهار سال ۱۳۹۰ در منطقۀ توران به دام افتاد. پس از به دام افتادن توله یوز چوپان تصمیم به نگهداری از آن می گیرد. پس از مدتی چوپان دیگری، زمانی که مشغول چرای گله خود بود متوجه حیوان عجیبی در بین گله دیگر می شود.
وی پس از مشاهده دقیقتر متوجه می شود که حیوان عجیب یک یوزپلنگ است. پس از متقاعد کردن همکار خود توله یوز را گرفته و به منزل خود می آورد. خوشبختانه منزل چوپان در نزدیکی پاسگاه محیط بانی تجور بوده و بلافاصله محیط بانان را از این موضوع مطلع کرده و توله یوز را به محیط بانان تحویل می دهد. در حال حاضر دلبر در پارک ملی توران در محیط فنس کشی شده که تردد و بازدید کننده در آن کم است، نگهداری می شود.
توله یوزها شکار کردن را بوسیله مادرشان در سن یک سالگی آموزش می بینند
متأسفانه به دلیل سن کم دلبر و عدم توانایی در شکار، همچنین عدم موفقیت در پیدا کردن مادر "دلبر"، رها سازی این توله یوز امکان پذیر نبوده و منجر به مرگ زود هنگام او می شود. دلبر در حال حاضر با خرگوش زنده و گوشت گوسفند تغذیه می شود.
دلبر در چندین جشنوارۀ گردشگری که در شهرستان شاهرود برگزار شد با همکاری خوب محیط بانان و رعایت توصیه های محیط بانان در بر هم نزدن آرامش حیوان مورد بازدید قرار گرفت که نقش مثبتی در معرفی و درک ارزش این گونۀ مهم جانوری به گردشگران ایفا کرد.
امروزه اگر قرار است نظر مردم را به یوزپلنگ آسیایی جلب کنیم باید در رسانه‌ها بیش از گذشته به این مسئله بپردازیم به ویژه آن که مطبوعات و صدا و سیما مشتاقانه از طرح چنین مباحثی استقبال می کنند. آموزش بومیان از جمله اقداماتی است که می بایست برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و دیگر گونه های کمیاب در معرض خطر انقراض، نظیر گورخر آسیایی صورت پذیرد.
ضرورت احداث مرکز تکثیر یوزپلنگ آسیایی در پارک ملّی توران شاهرود
امید است با احداث هر چه سریعتر مرکز حفاظت و تکثیر یوزپلنگ آسیایی در پارک ملّی توران شاهرود، کمک شایان توجه ای به حفظ و تکثیر یوزپلنگ آسیایی و مکانی برای بازدید علاقمندان به حیات وحش و گردشگران داخلی و خارجی ایجاد کنیم. به تبع آن بهره مندی جوامع محلی و روستایی منطقه از ورود گردشگران باعث می شود تا آنها نیز بیش از پیش به اهمیت حفظ حیات وحش و زیستگاه آنها پی ببرند و بدانند که حفظ این گونه های در معرض انقراض در ورود گردشگر و بهبود معیشت و درآمد آنها تأثیر مستقیم دارد.
یوزپلنگ ایرانی یکی از مواریث طبیعی ماست و باید همانند حفظ میراث تاریخی، فرهنگی و معنوی خود به بهترین شکل ممکن از آن صیانت و بر فرهنگ اصیل خود ببالیم که این امانت الهی را به نسل های بعد می سپاریم.
امیدواریم بتوانیم یوزپلنگ ایرانی را به عنوان سمبل تاریخ طبیعی میهن عزیزمان و به عنوان جاذبه ای گردشگری بی نظیر به همۀ مردم جهان معرفی کنیم.
............................................................
عکس و گزارش از علیرضا اسلام پناه
منبع : خبرگزاری مهر