بروجرد تجلیگاه تاریخ وطبیعت

 

گزارش خبری/

بروجرد؛ تجلیگاه تاریخ و طبیعت/ دیار فرزانگان چشم براه مسافران نوروزی

بروجرد - خبرگزاری مهر: شهرستان بروجرد به عنوان یکی از تاریخی ترین شهرستانهای استان لرستان و ایران با دارا بودن هکتارها بافت تاریخی و بناهای منحصر به فرد یکی از پرجاذبه ترین شهرستانهای این استان برای بازدید مسافران نوروزی است.

به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان بروجرد که به سبب وجود فرهیختگانی چون آیت الله بروجردی، دکتر سید جعفر شهیدی، عبدالحسین زرین کوب و ... به نام "دیار فرزانگان" شهرت دارد یکی از تاریخی ترین و مهم ترین شهرستانهای لرستان محسوب می شود که هر ساله به لحاظ موفعیت جغرافیایی و جاذبه های بی بدیل مقصد سفر بسیاری از مسافران و گردشگران داخلی و خارجی قرار می گیرد. 

بافت تاریخی بروجرد به محدوده‌ای از مناطق مرکزی شهر بروجرد گفته می‌شود که هسته قدیمی این شهر را تشکیل می‌دهند. در سالهای اخیر، مطالعه و حفاظت از بناهای ارزشمند این بافت مورد توجه سازمانهای مرتبط قرار گرفته است.

بروجرد دارای 50 خانه تاریخی و قدیمی است

بیشتر آثار موجود در این منطقه مربوط به دوره قاجار و قبل از آن هستند و برخی مسجدها و خانه‌های اعیانی آن از ارزش گردشگری و تاریخی زیادی برخوردارند.

بافت تاریخی بروجرد، مجموعه‌ای بالغ بر ۲۸۰ هکتار از مناطق مرکز و شرق این شهر را شامل می‌شود که امروزه بیشتر در محدوده خیابانهای جعفری، صفا، شهدا و بحرالعلوم قرار گرفته اند.

این بافت تقریباً شامل حدود تقریبی شهر بروجرد در سال ۱۸۵۰ میلادی است که بر اساس نقشه‌ای که در آن سال توسط ارتش روسیه از این شهر تهیه شده تعریف شده است. بافت تاریخی بروجرد چهار محله یا کوی داشته است: دودانگه، صوفیان، یخچال و رازان. دودانگه محله اصلی و مرکز تجاری و اقتصادی این بافت به شمار می‌رود.

بناهای تاریخی قابل توجهی مانند امام زاده جعفر، مسجد جامع بروجرد و مسجد سلطانی در این بافت قرار گرفته اند که قدمت برخی از آنها به بیش از هزار سال می‌رسد.

بازار قدیمی بروجرد و چندین کاروانسرای تاریخی نیز در همین منطقه قرار گرفته اند. بیش از 50 خانه تاریخی در این بافت قرار گرفته که برخی از آنها از معماری جالب توجهی برخوردار هستند. خانه بیرجندی، خانه طباطبایی و خانه افتخار الاسلام از این گروهند.

بر اساس برخی آمارهای موجود بیش از 50 خانه قدیمی و ارزشمند در شهرستان بروجرد وجود دارد که تنها تعدادی از آنها در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و بقیه در اختیار مالکان خصوصی هستند.

امامزاده جعفر، نمادی از معماری ناب اسلامی 

امام زاده جعفر به عنوان یک بنای مذهبی و تاریخی در قسمت شرقی شهر بروجرد واقع شده است که به استناد کتیبه های موجود امام زاده جعفر(ع) فرزند امام موسی کاظم (ع) است اما برخی از منابع و متون تاریخی با پنج واسطه نسبت این امام زاده را به امام سجاد(ع) مرتبط می سازند.

 ساختمان گنبد هرمی شکل این آرامگاه نمونه ای بسیار زیبا از هنر و معماری عهد سلجوقی می باشد. داخل حرم هشت ضلعی است و در وسط آن معجری از چوب و ورشوساخته شده است؛ این معجر روی قبری که شش پله پایینتر از حرم است قرار دارد. طبقات بقعه غیر از مخروط انتهایی 18 طبقه است.

تاریخ وفات امام زاده جعفر 525 هـ .ق است. اندازه کلی زیر بنای مقبره 22*20 و ارتفاع آن 20 متر است. سقف آن روپوش و نمای بیرونی آن هرمی شکل با مصالح آجر و کاشی و داخل بنا آئینه کاری است و برروی درب کنده کاری شده آن آیاتی از قرآن کنده کاری شده است.

 این مقبره در سال 1208 به فرمان تقی خان حاکم آن زمان بروجرد تعمیر و مرمت شده است. در محوطه این امامزاده پنجاه اصله درخت موجود است که دو اصله آن چنار و یکی از آنها 380 سال قدمت دارد.

بنای امام زاده جعفر(ع) شهرستان بروجرد مربوط به دوره سلجوقی و به شماره 1855 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد امام، ارزنده ترین اثر از معماری اسلامی در بروجرد

ازجمله آثار ارزنده معماری دوره اسلامی در لرستان مسجد امام (سلطانی سابق) است. این بنا یکی از ارزشمند ترین و ممتازترین بناهای بروجرد به شمار می رود.

صحن این بنا دارای طول وعرض 47×61 متر مربع است و در وسط آن حوض بزرگی قرار دارد. مسجد دارای سه درگاه می باشد؛ درگاه شمالی آن به طرف خیابان جعفری باز می شود و دارای طاق و مقرنسهای بسیار زیباست که با کاشی خشت هفت رنگ به سبک دوره قاجاری تزئین و در میان آن نام فتحعلی شاه قاجار نقش بسته است.

طرح و نقشه این بنا از مسجد امام تهران الگو برداری شده است. راه ورودی غربی آن به سمت بازار دواتگران باز می شود وبه خیابان صفا نیز راه دارد.شبستان جنوبی زیر گنبد اصلی قرار دارد. بلندای طاق آن 17.5 متر است و حاشیه آن با کاشیهای سیاه و قهوه ای تزیین شده و محراب این شبستان نیز گچبری شده است.

ایوان شمالی مسجد 17متر بلندی دارد و حاشیه آن با کاشی معرق تزیین شده که در نوع خود از کاشیهای بی نظیر قاجاریه محسوب می گردد.

مسجد امام یکی از حوزه های علمیه قدیمی به شمار می آید که دارای ارسی های مشبک و زیبایی است و در آن 16 حجره برای سکونت طلاب در نظر گرفته شده است. این بنا مربوط به دوره قاجاریه و به شماره394 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جامع بروجرد، از کهن ترین مساجد ایران

مسجد جامع در خیابان جعفری شهر بروجرد واقع شده است. این مسجد یکی ازکهن ترین مساجد غرب ایران است.

بخش قدیمی این بنا شبستان جنوبی و گنبد آن است که همانند چهارطاقهای زمان ساسانیان است. نقشه مسجد از نوع یک ایوانی است و از یک قسمت وسط به ابعاد 10×10و دو قسمت طرفین به ابعاد20×10مترتشکیل شده است.

 ارتفاع گنبد این مسجد تاریخی که در وسط بنا ایجاد شده تا کف مسجد نزدیک به 20 متر است و زمان ساخت آن به عهد سلجوقی برمی گردد.

براساس کتیبه های موجود این مسجد در زمان شاهان صفوی، در سالهای 1022 هجری، 1023 هجری، 1091 هجری و سرانجام در سال 1209 هجری تعمیر ومرمت شده است.

مسجد جامعه بروجرد دارای تزئینات آجری و کاشیکاری بوده است که در طول زمان و بر اثر عوامل طبیعی چون زلزله تخریب شده اند. مواد و مصالح آن از آجر، کاشی و ملات است.

 این بنا مربوط به دوره سلجوقی است و به شماره 228 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گزارش تصویری - تشریحی/

طبیعت گردی در میان شکوفه های سیب/ زیبایی سحرانگیز بهار بروجرد

بروجرد - خبرگزاری مهر: شهر بروجرد با داشتن آب و هوای منحصر به فرد و طبیعتی سحر انگیز گردشگران را به خود فرا می خواند تا این روزها منطقه "گلدشت" با همه شکوفه های سیبش میزبان مسافران باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان بروجرد به دلیل برخورداری از جاذبه‌های تفریحی، تاریخی و مذهبی هر ساله در فصول بهار و تعطیلات نوروز و تابستان پذیرای میهمانان و گردشگران فراوانی از سراسر کشور است.

مسافران و گردشگرانی که با عبور از بروجرد به سمت دیگر شهرهای کشور به ویژه جنوب، توقفی حتی کوتاه برای بهره مندی از مناظر بکر و تفرجگاههای این شهرستان خواهند داشت و با رفتن به دامان طبیعت دل انگیز این منطقه، خاطرات خوشی را ره آورد سفر خود خواهند کرد.

اغلب محورها و جاده‌های خروجی و حاشیه شهرستان بروجرد به روستاهای خوش آب و هوایی ختم می‌شود که زیبایی‌های آن در تمامی فصول سال چشم هر بیننده را به خود خیره می‌کند.

این در حالیست که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آب و هوای شهرستان بروجرد، اقلیم این شهرستان و طول و عرض جغرافیایی آن هم ارز بسیاری از نقاط کشورهای اروپایی است.

سراب کرتول و رقص زیبای نشاط و طراوت

در میان این همه مواهب الهی تفرجگاه بکر سراب "کرتول" همچون نگینی سبز و آبی با عطر روحبخش گلها و سبزه زارها پذیرای گردشگران و دوستداران طبیعت است. تفرجگاه سراب کرتول در دامنه کوههای گرین و در میان قلل زیبای هیجده یال و قله‌های نهاوند مانند یال کبود و چل نابالغان و دره سیب با پذیرایی از گردشگران بر خود می‌بالد.

همه ساله به واسطه ریزش فراوان برف در ارتفاعات این منطقه و آب شدن تدریجی برف در این منطقه، در فصل بهار و تابستان، رودخانه‌ای خروشان و زیبا در دامنه این کوهها پدیدار می‌شود. طراوت و رقص سبزه‌های این منطقه از برکت خروش و جوشش این رودخانه است.

تفرجگاه سراب کرتول در ایام سال و روزهای تعطیل هفته و به ویژه روز ‪۱۳ نوروز آغوش سبز و زیبای خود را به روی خانواده‌های بروجردی و میهمانانشان باز و آرامش را برای گذران یک روز خوب در دامان طبیعت به آنها هدیه می کند.

تفرجگاه سراب کرتول یکی از مناطق زیبا و بکر بخش اشترینان است که برای تبدیل آن به یک منطقه زیبای گردشگری توجه ویژه مسئولان را می‌طلبد.

این منطقه پر آب و درخت یکی از زیبا ترین مناطق گردشگری با طبیعتی بکر، درختان کهنسال و آب زلال فراوان است که در فاصله 18 کیلومتری شهر بروجرد در جوار روستای توده زن قرار دارد.

ونایی، دیار چشمه ها و رودخانه های پرآب

ونّایی نام روستایی بزرگ و آباد در شهرستان بروجرد در غرب ایران است. این روستا از توابع بخش اشترینان این شهرستان بوده و در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهر بروجرد در منطقه‌ای کوهستانی قرار گرفته است.

ونایی به عنوان یکی از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین مناطق روستایی بروجرد، از ‪ ۱۰ کوه و قله مرتفع و شگفت انگیز از جمله "هجده یال"، "سه کوزان"، "والاش"، "برنجه" و "هیگره" برخوردار است.

ونایی در تنگه‌ای بین دو کوه بلند برآفتاب و کوه گرین قرار گرفته است و آب و هوایی کوهستانی دارد. زمستانهای آن سرد و پربرف و تابستانهای آن خنک و معتدل است.

جنوب ونایی را دشت کوچکی تشکیل می دهد که به دلیل وجود آب فراوان، کشاورزی در آن رونق دارد. وجود چشمه‌سارهای جوشان همچون سراب سفید، دو روزنه، طوطیا و سراب پنبه که از دامن کوههای این منطقه می جوشد و منبع اصلی آب شرب شهر بروجرد است، علاوه بر رونق کشاورزی، طراوت ویژه‌ای را با صدای دلنشین جویبارها در کنار عطر سبزه‌های بهاری و خنکی نسیم دشتها در مقابل چشم گردشگران به تصویر می‌کشد.

رودخانه مهیج و خروشان سیمره که از تلاقی چشمه‌سارهای پرآب این منطقه تشکیل شده، گامی بلند را برای سیرابی دشتهای جنوبی لرستان و پیوستن به رودخانه دز در خوزستان برداشته است. این روستا با جاده آسفالته به بروجرد و اشترینان و با جاده شنی به الشتر وصل می‌شود.

منطقه سرسبز و بکر روستای "ونایی" از جمله مناطق پر جاذبه بروجرد به شمار می‌رود که اغلب گردشگران و به ویژه دوستداران کوهپیمایی و کوهنوردی اوقات خوشی را در آن سپری می‌کنند. ونایی از مناطق گردشگری طبیعی بروجرد است و در فهرست روستاهای گردشگری استان لرستان قرار دارد. دارای یک قلعه تاریخی به شماره ثبت ملی ۱۱۲۲۴ و یک دهنه غار است. ونایی به خاطر سرچشمه های گوناگون، بیشه زارها و کوههای مرتفع از توان بالایی برای گردشگری برخوردار است.

با این وجود "ونایی" را در روزهای تعطیل هفته و ایام نوروز ، بهار و تابستان خنکش بهتر از هر زمان دیگر می‌توان احساس کرد چرا که عمده خانواده‌های بروجردی به همراه مسافران و میهمانان خود از ساعات اولیه صبح راهی این منطقه شده تا با نشستن در کنار رودخانه و چشمه‌های پر آب آن ، اوقاتی خوش را در خلوت طبیعت سپری کنند.

همچنین ونایی به عنوان زیستگاهی مناسب برای گونه‌های جانوری بومی منطقه محسوب می شود و جاندارانی همچون گراز، گرگ، روباه، خرگوش، موش صحرایی، کفتار، خدنگ و پرندگانی مانند حواصیل، کبک، خروس کولی و چنگر از جمله جانوران منطقه کوهستانی ونایی هستند.

 پوشش گیاهی غنی این منطقه به ویژه در بهار طبیعت و تابستان همواره مورد توجه اهالی و گردشگران بوده چرا که رویش گیاهان معطر دارویی و خوراکی همانند پونه، بابونه، گون و میخک وحشی به وفور مشاهده می‌شود.

زیبایی مسحور کننده "گلدشت" و بوی باغ های سیب

منطقه درختی و سرسبز " گلدشت" بروجرد از جمله تفرجگاههای این شهرستان است که اغلب مسافران و گردشگران با نام و ویژگیهای طبیعی این مکان به خوبی آشنایی دارند.

گلدشت یک دره و جلگه وسیع در دامنه کوههای سر به فلک کشیده زاگرس است که محدوده این منطقه از غرب تپه چغای بروجرد آغاز و تا کپرگه ادامه دارد.

گلدشت مشتمل بر چندین روستا است که روستاهای فیال، شیخ میری، قلعه و کپرگه بخشهای مهم آن هستند. دسترسی به گلدشت از طریق جاده آسفالته به طول 12 کیلومتر از غرب شهر بروجرد امکانپذیر است.

این دره آبرفتی حاوی چشمه ها و سرابهای گوناگون است که آب آن ناشی از ذوب برفهای قلل کوه گرین باعث روان شدن رودخانه ای دائمی در این ناحیه شده و به تبع کشاورزی و باغداری در این ناحیه سر سبز از رونق زیادی برخوردار شده است.

دو طرف جاده گلدشت بروجرد مملو از باغ‌های سیب است که در فصل بهار دیدن شکوفه‌های درختان چشم هر رهگذری را به خود خیره کرده و انتهای این باغها نیز به رودخانه پر آب گلرود ختم می‌شود.

گلدشت ناحیه ییلاقی شهروندان بروجردی به حساب می آید و ویلاهای زیبایی در گوشه و کنار آن دیده می شود و همچنین روستائیان خونگرم و امکانات تفریحی فراوان باعث شده تا این ناحیه به خصوص در ایام تعطیل شاهد حضور جمعیت زیادی از مردم بروجرد و مسافران و گردشگران باشد.

گلدشت منطقه‌ای است وسیع و روستاهای آبادی چون شیخ میری و قلعه در آن قرار دارند. سرابها و چشمه‌های گوناگونی در این دره آبرفتی وجود دارد و آب ناشی از ذوب برفهای قلل کوه گرین و کوه میش پرور باعث روان شدن رودخانه‌ای دائمی در این ناحیه شده که به تبع آن کشاورزی و باغداری در این ناحیه سرسبز از رونق زیادی برخوردار شده است.

منبع : خبرگزاری مهر