بقایای ارزشمند مجموعه ربع رشیدی

نگاه شما: بقایای ارزشمند مجموعه ربع رشیدی

بخش «نگاه شما» برای ارائه و معرفی «نگاه» مخاطبان «تابناک» به همه موضوعات است. هر مخاطب «تابناک» می‌تواند با مد نظر قرار دادن شرایط همکاری با این بخش، «نگاه» خود را ارسال کند تا در معرض دید و داوری دیگر مخاطبان قرار گیرد.

کد خبر: ۴۶۷۲۵۳

تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۳۹۳ - ۱۲:۰۰ - 19 January 2015

تبریز قارتال: بقایای ربع رشیدی تبریز در عصر ایلخانی گواه اولین و بزرگترین شهر دانشگاهی ایران و جهان در زمان خود را میدهد که وقفنامه رشید الدین فضل الله همدانی نیز بزرگترین وقف در نوع خود بشمار میرود

ربع رشیدی یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند شهر تبریز واقع در باغمیشه به سبک معماری آذری است. حدود ۷۰۰ سال پیش در تبریز، دانشگاهی به‌نام رشیدالدین فضل‌الله همدانی ایجاد شد. رشیدالدین وزیر غازان خان از حکمرانان وقت آن دیار بود. در آن زمان این دانشگاه شامل چهار دانشکده بود .

این مجموعه عظیم شامل 24 کاروانسرای بزرگ، یک هزار و 500 دکان، 30 هزار واحد مسکونی، باغ‌های با صفا، کتابخانه، مدرسه، مسجد، دارالایتام، حمام، مهمانسرا، بیمارستان، مدارس عالی و کارگاه‌های صنعتی بوده است که با درایت فضل الله همدانی برای تامین هزینه‌های این مراکز املاک فراوانی در نقاط مختلف اعم از ایران قدیم، بخش‌هایی ازعراق، افغانستان، گرجستان، ولایت روم، آذربایجان و سوریه وقف این مرکز شد.

ربع رشیدی بارزترین نمونه سعی و تلاش دست اندرکاران اصلاحات غازانخان در عرصه تعالی و رشد و پویایی فرهنگ ایرانی در چهارچوب اندیشه های عصر ایلخانی به شمار می آید که توسط خواجه رشیدالدّین فضلالله همدانی به عنوان شهر دانشگاهی با برنامه های وسیع فرهنگی، اقتصادی و رفاهی در نخستین سالهای قرن هشتم هجری ایجاد گشته و اگرچه در مقایسه با تأسیس دانشگاه کمبریج در سال 1209میلادی، چندین دهه دیرتر به امر تعلیم و آموزش پرداخته ولی به گواهی تاریخ نسبت به بیشتر دانشگاه های معتبر اروپا نظیر پراگ، وین و... از نظر تقدم زمانی پیشتاز است.

کلاویخو، جهانگرد اسپانیایی، در سفرنامه خود از ربع رشیدی به عنوان بزرگترین و عظیمترین بنای زمان یاد کرده است.

پتروشفسکی تاریخنگار روس در مورد این شهر مینویسد: از همه کشورها انواع درختان میوه، گلها و حبوبات که در تبریز وجود نداشته و کسی آنها را ندیده بود، نهال آوردند و پیوند زدند. [خواجه رشیدالدین] به تمام ولایت هند و ختای و غیره ایلچیانی روانه گردانید تا بذر و تخم ویژه آنجا را بیاورند.

مقاطع آموزشی و مجموعه ربع رشیدی به چندین بخش تقسیم بندی بود.

بیت التعلیم
آموزش حرفه ای
مدارس عالی
دارالشفا
خانقاه
بیت الکتب و کتابخانه ها
ربض رشیدی مخصوص خانواده ها و غلامان
دارالمساکین ویژه غذای رایگان فقرا
حجره ها و استراحتگاه های ویژه سکونت مدرسان

این مجموعه عظیم در زلزله های مهیب تبریز از بین رفت و در زمان صفویه قلعه های حفاظتی شهر تبریز شده بود.

منبع :  تابناک